Tarihi geçmisiyle dikkat çeken ve bir zamanlar belediyesi bile bulunan Dagkizilca Köyü’nde bulunan 90 yillik kahvehane görenleri sasirtiyor. Kahvehane, 1920’li yillarda dönemin ünlü tüccar ve siyasetçilerinden Çömezzade Hüseyin Efendi’ye aitti.

EV sahipligi yaptigi yapilarla ön plana çikan Dagkizilca’da tarihi bir ticarethane bulunuyor. Köy meydaninda yer alan ve duvarindaki kitabe ile dikkat çeken kahvehanenin tarihi, 1920’li yillara dayaniyor. Bölgenin en ünlü tüccar ve siyasetçilerinden olan Çömezzade Hüseyin Efendi’nin sahibi oldugu ticarethane, simdilerde köy sakinlerinden Halil Candan tarafindan kahvehane olarak isletiliyor. Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanim’in komsusu olan ve Ata’ya Izmir’de düzenlene suikast girisiminin tek tanigi olan Zehra Dinçer’in oglu olan Çömezzade Hüseyin Efendi’nin hikâyesini, Torbalili yerel tarihçi Necat Çetin’den dinledik.

“VALI DAGKIZILCA’YA GELIP TEHDIT ETTI”
ÇÖMEZZADE Hüseyin Efendinin Serbest Cumhuriyet Firkasi’nin önde gelen temsilcilerinden oldugunu söyleyen Çetin, bu durumdan dolayi Izmir Valisi Kazim Dirik Pasa tarafindan tehdit bile edildigini belirtiyor. Çömezzade Hüseyin Efendi’nin Dagkizilca’da yasadigini ve bugün kahvehane olarak kullanilan binasinda ticaret yaptigini söyleyen Çetin, “Önce Çömezzade Hüseyin Efendi’nin annesi Zehra Hanim ile ilgili kisa bilgi vermek istiyorum.  Zehra Hanim, 1911 Dagkizilca Köyü dogumlu. Aslinda 1913 dogumlu. Sonra 2 yas büyütmüsler. Dagkizilca o tarihlerde nahiye. Köy nüfus defterinde 11 haneye kayitlilar. Çömezzade Hüseyin Efendinin babasi ise 1883 dogumlu. Köyün ileri gelenlerinden. Hem farkli kisiligi hem de güçlü ekonomik yapisi ile. Seferberlikte Rus Cephesi’nde çarpismis. Cumhuriyet Dönemi’nde Ali Fethi Bey’in (Okyar) partisi olan Serbest Cumhuriyet Firkasi’nin önde gelen temsilcilerinden. Düsünün, Izmir valisi Kazim Dirik Pasa ta Izmir’den kendisine bu faaliyetinden dolayi Dagkizilca’ya gelip partiden (SCF) ayrilmasi için tehdit ediyor” seklinde konustu.

ATA’YA SUIKAST GIRISIMININ DAGKIZILCALI TANIGI
NECAT Çetin, “Simdi gelelim Atatürk’e bilinmeyen suikast girisimine. Zehra Dinçer’in teyzelerinin evi, Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanim’in mezarina yakindir. Zehra Hanim’in teyzesinin ailesi, evin su ihtiyacini mezara yakin olan camideki çesmeden saglamaktadir. Atatürk o devirde herkesin yakindan görmek istedigi büyük kurtaricidir. Zehra Hanim, resmi olarak 1911 dogumlu. Ancak gerçek dogumunun Çanakkale Savasi’ndan 2 ay önce oldugunu söylüyor. Yani 1914 veya 1915 yili olmasi gerek. 1914 yilini kabul edersek, olayin 1926 yilinda olmasi gerek. Simdi Zehra Dinçer’in anlatimina dönelim; elimdeki ses kayitlarindan hiçbir degisiklik yapilmadan çözümü verilmistir. Açiklama gereken yerler parantez içinde verilmistir: ‘Çocukluk. Teyzemin evi Atatürk’ün camisinin (Zübeyde Hanim’in gömülü oldugu camiyi kastediyor) altindaydi. Her gün su aliyorduk biz camiden. Duyduk Atatürk (O dönemde Atatürk yerine Gazi Pasa sifati kullanilmaktadir. Gazi yerine benimsenen Atatürk kelimesi kullanilmaktadir)  gelecek diye. Ben caminin kapisina oturdum. (Tarif ettigi yer cami duvarinin sag tarafi). Halilar serildi, kolonyalar döküldü yollara. Ondan sonra taksiler geldi, geçti. Tam kapinin önünde taksi durdu. Atatürk taksiden indi. Bir kalktim. Bacagina bir sarildim Atatürk’ün. Bacagina sarildim. ‘Sen bizi biçaktan kurtardin’ diye bagiri bagiriverdim. Atatürk zorla ayagini çekti, aldi. Annesinin mezarini (mezarin etrafini) üç kere dolasti. Elinde bir demet çiçek. Tam çiçegi korken (annesinin mezarinin üstüne ) bir bagirmak koptu emme . Erkegin biri zar giymis çocugum. (Zar, çarsaf demektir. Halen yaslilar tarafindan kullanilir.) Buraya iki tane bomba koymus. Atatürk’e bomba atacakmis. Yakaliyorlar buna. Yakaliyorlar adami. Elinde bombalari aliyorlar. Atatürk kaçti. Biz kaçtik oradan’” diyor.