Ülke genelinde yaşayan engellerine sorunlarının en aza indirilebilmesi için hükümet bir dizi kanun ve yasa çıkardı. Yeni çıkan yasalar ile birlikte engellilerin hayatlarında olumlu değişiklikler yaşandı. Ancak halen bu yeterli değil. Yazıbaşı’daki TOKİ Konutlarında ikamet eden Gülgün Yorgancı, kendisi de engelli olduğu için engellilerin sorunlarının çözümü için çalışmaya başladı. Birçok dernek ve sivil toplum kuruluşunda yer alan Gülgün Yorgancı engellilerin yaşadığı sorunlar, engellilere tanınan haklar ve engellilerin beklentileri konusundaki Haber Müdürümüz Serkan Günbay’ın sorularını yanıtladı.

Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
Küçük yaşlarda geçirmiş olduğum çocuk felci hastalığından dolayı engelli birisiyim. Evliyim, bir kız çocuğu annesiyim. Küçük prensesim Belinay’ın anneannesiyim. 1986 yılından beri engelli hakları mücadelesi veren derneklerle mücadele vermekteyim. Üç yıl dernek şube başkanlığı yaptım. İki yıl Ortopedik Engelliler Federasyonu Denetleme Kurulu Üyeliği yaptım. Dört yıl Hizmet Gönüllüleri Konfederasyonu Yönetim Kurulu üyeliği yaptım. Bir yıl Gaziemir Kaymakamlık Mütevelli Heyeti Sivil Toplum Kuruluşu temsilciliği görevinde bulundum. 17 yıldır kurucusu olduğum Engel Siz Yaşam Derneği Başkanlığı görevinden üç yıldır Valilik Erişilebilirlik Denetleme Komisyonu Üyesiyim. Altı yıldır Torbalı’da yaşıyorum.

Engellilerin yaşadıkları en büyük problem nedir?
Engellilerin yaşadığı en büyük sorunlar erişim ve birey sayılmamasıdır. Erişim eğitim, sağlık, yollar, kaldırımlar binalar ve ulaşıma erişimleri sağlanamazsa sosyal hayattan tecrit edilirler. Birey olarak değerlendirilmesi 2022 engelli kişinin gelir tespiti, kriter alınmayıp birlikte yasadığı aile fertlerinin gelirlerine bakılırsa hakkı olan aylıkları alamayarak ailesine bağımlı hale gelirler. Sosyal hayata dahil olamazlar. Bu uygulama evde bakım maaşlarında da aynı uygulama yapılmaktadır.

Torbalı’da yaşayan engellilerin farklı bir problemi var mı?
Torbalı’da yaşayan engellilerin ortak sorunu olmakta iken ek olarak ulaşım sorunu burada daha yoğun yaşanmaktadır. Tüm toplu ulaşım araçları engellilere uygunmuş gibi görünse de ilçede bilhassa köylerinde engelli erişimine uygun araçlar yok ya da çok az. Birde Torbalı’da yaşayan engelli kardeşlerimiz haklarından çok fazla haberdar değil.

Daha önceden engelliler eve kapanıyordu. Yapılan düzenlemeler ile engellilere büyük imkanlar sağlanıyor. Yeterli mi sizce?
2005 yıl öncesi engellilerin yasası yoktu. Çıkan yasa ve yönetmeliklerle engellilerin sosyal yaşantıları değerlendirilip daha insanca yaşamaları için erişebilirlik yönetmeliği, engelli maaşlarında iyileştirmeler ve engelli daha kaliteli ve yakınları tarafından bakılması için bakan kişiye bakıcı maaşları düzenlemeleri yapıldı. Engelli ve yakınlarının yüzleri gülmeye başlamıştı. 2013 çıkan Kaymakamlık Sosyal Yardımlaşma Vakıflarının uygulamalarına dahil edildi. Vakıflara engelli bireyin sosyal statüsünü değil, ailenin muhtaçlık kriterlerini değerlendiriyor. Bu yüzden kazanılan haklar geri alınmış oluyor.

Herhangi bir problem yaşayan engelli birey ne yapmalı?
Sorun yaşayan engelliler öncelikle haklarını elde etmek için örgütlenmesi bu amaçlar doğrultusunda faaliyet gösteren derneklere üye olmalılar. Faaliyetlerine katılmalılar. Güç birliği oluşturmak lazım. Bireysel belki sorunla bahsetmek zor olabilir hak temelli çalışan engelli sivil toplum kuruluşları sorunu daha kolay çözebilir diye düşünüyorum.

Derneğiniz hakkında bilgi verir misiniz? Ne tür çalışmalar yapıyorsunuz?
Derneğimiz 2003 yılında Gaziemir ilçesinde kuruldu. İlk kurulduğunda kiraladığımız bir mekanda Halk Eğitim Merkezi ve Türkiye İş ve İşçi Bulma Kurumu ile işbirliği ile çeşitli eğitim mesleki projeleri gerçekleştirdi. Belediye ve Kaymakamlık işbirliğiyle şu an Aktepe Mahallesi’nde faaliyet gösterdiği hayırseverlerin inşa ettiği Gaziemir Belediyesi Sabiha Hasan Yavaş Engelliler Merkezi binasının engellilere kazandırılmasında etkili olmuştur. Belediye maddi manevi faaliyetlerimizi desteklemektedir. Yüzlerce engelli ve ailesinin hayatına olumlu dokunuşlarda bulunmuştur. İş gücü potansiyelini arttırılmış, istihdam edilmesine olanak sağlamıştı. Halen faaliyetleri devam ediyor. Resmi 120 üyesi bulunuyor.

Son olarak ne söylemek istersiniz?
Engellileri belirli gün ya da haftalarda değil, gerçekten samimi olarak sevelim. Sorunlarını önemseyelim, empati yapalım, hayatı kolaylaştırmak için yardımcı olalım. Onları anlamaya çalısalım, her gün engelli günüymüş gibi davranalım.

Serkan GÜNBAY