GEÇTİĞİMİZ yıllarda, “Muhteşem yüzyıl” ile başlayan tarihi dizi furyası günümüzde de devam ediyor. Tarihi dizilerin yayınlandığı her dönemde olduğu gibi şimdilerde de, “faydalı mı, değil mi” tartışması gündemde. Bir kısım uzmanlar tarihi hiç araştırmamış kişilerin sadece dizilerle öğrenmesinden endişe ederken, yayın olan bir diğer görüş de dizilerin gençleri tarihi araştırmaya sevk ettiği yönünde. Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz yerel tarihçi Yasin Kayış, dizilerden tarih öğrenme kolaycılığına kaçmadan, tarihi dizileri izlemenin hiçbir sakıncası olmayacağını belirterek, “TV dizilerine ‘belgesel’ muamelesi yaparsak bu durum bizi yanlış bir tarih bilincine sürükleyebilir” dedi.

BELGESEL DEĞİL KURGU

Dizilerin reyting kaygısı ile hazırlandığını, bu yüzden saplıklı bilgi kaynağı olamayacaklarını savunan Yasin Kayış, “TV dizileri doğası gereği “Şov Dünyası”nın bir parçasıdır. Amaçları daha çok seyirci çekmek, daha çok reyting almaktır. Bilimsel ve eğitici olmaktan ziyade bu kaygılarla hazırlanırlar. Sonuçta ortaya çıkan ürün bir “belgesel” değil bir “kurgu”dur. Zaten tarihi konu alan pek çok dizinin başlangıcında eleştirilerden kurtulmak için “tarihten ilham alınarak kurgulandığı” da açıkça belirtilir. Buna rağmen pek çok izleyici dizilere gereğinden fazla anlam yüklemekte, ekranda gördüğü “kurgu”yu “gerçek ve doğru” kabul etmektedir” dedi.

TARİH BİLİNCİ VE REYTİNG KAYGISI

Dizi ve kitapların kimi zaman gençlerde merak uyandırmak gibi olumlu katkıları olabileceğini savunan Kayış, “Aslında romanlar ve filmler gibi dizilerin de tarihsel olay ve olgulara merak uyandırmak, ilgi çekmek gibi olumlu katkıları olabilir. Bu açıdan dünyada ve Türkiye’de pek çok iyi örnekten söz edilebilir. Ancak sadece TV’de izlediklerimizle yetinirsek, dizilerin gerçek niteliğini unutup onlara ‘belgesel’ muamelesi yaparsak bu durum bizi yanlış bir tarih bilincine sürükleyebilir. Çünkü tarih bilgisi ve bilinci sadece tek kaynaktan, hele hele ‘reyting kaygısıyla hazırlanmış bir kurgu’dan beslenmemelidir. Aynı konuda farklı yazarlar, farklı araştırmalar ve farklı yorumlar okunmalıdır. Ancak bu bile yeterli olmaz. Kaynakların bilimselliğine ve güvenilirliğine dikkat edilmelidir. HABER MERKEZİ

TARİH, BİLİMSEL KAYNAKLARDAN ÖĞRENİLİR

Özet olarak bilinçli izlenmesi durumunda tarihi dizi izlemenin hiçbir olumsuz yönü olmadığını savunan tecrübeli tarihçi, “Tarihi konu alan dizilerde dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de ‘siyasal mesaj kaygısı’dır. Çünkü pek çok siyasi görüş, kendisine geçmişten destek bulmaya ve bunu çeşitli projelerle kitlelere mâl etmeye çalışır. Ayrıca yapımcılar, senaristler, yönetmenler ve oyuncular da güncel siyasi gelişmelerden, yayınlandıkları kanalların yayın politikalarından etkilenebilir ve eserlerinde bu etkiyi yansıtabilirler.  Hatta kimi zaman bizzat bu amaçla da yola çıkabilirler. Tüm bunların bilincinde olan izleyici için herhangi bir tehlike yoktur. O zaten diziden tarih öğrenme kolaycılığına kaçmayacaktır. İstediği zaman ekran karşısına geçip keyifle dizisini takip eder, bu anlatım yönteminin tadını çıkarır. Tarih öğrenmek için de bilimsel kaynaklara başvurur.”