Özellikle dağ köylerimizin büyük bir kesiminin geçim kaynağı zeytin ve zeytinyağıdır. Çiftçimizin geçim kaynağını oluşturan bu ağaçlar, ne yazık ki bazen solgunluk hastalığı nedeniyle kısa bir zaman içerisinde kurumaktadır.

Solgunluk hastalığı etmeni toprak nemine ve sıcaklığına bağlı olarak yıl içinde değişir. Toprağa bir kez bulaştığı zaman 10 yıl veya daha fazla toprakta canlı olarak kalabilir. Verticillium solgunluğu çok yaşlı ağaçları etkileyebildiği gibi genellikle genç ağaçlardaki zararı daha da çoktur.

Hastalık belirtileri ilkbaharda görülür, yaza doğru gelişir. Toprağın sürüm şekli ve sayısı hastalığın şiddetini arttırır. Sulamanın yapıldığı alanlarda hastalık daha fazla görülürken sulanmayan alanlarda bu oran daha azdır.

Solgunluk hastalığının nedeni topraktaki bir mantardır. Hastalık, ağaçların sürgün ve dallarının uçtan geriye doğru kuruması şeklinde görülür. Kurumalar ağacın tek bir yönünde veya her yerinde olabilir.

Hastalıklı daldaki yapraklar önce mat yeşil renge dönüşür sonra uzunlamasına geriye doğru kıvrılır ve daha sonra dökülür. Hastalıklı dallar kahverengimsi kırmızı renktedir, iletim demetleri koyu kahverengidir

Hastalığın konukçularından bazılarızeytin, badem, kayısı, kiraz, erik, şeftali, asma, karpuz, çilek, pamuk, bamya, domates, biber ve patlıcandır.

Solgunluk ve kuruma belirtilerinin görüldüğü hastalıklı dallar sağlam kısımdan itibaren budanmalı ve bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Yere dökülen hastalıklı yapraklar toprakta bulaşma kaynağı oluşturacağından, yapraklar dökülmeden önce budama tamamlanmalıdır. Hastalığın bulaşma ve taşınma riskini azaltmak amacıyla budama aletleri sık sık alkol, çamaşır suyu veya ateşten geçirilerek dezenfekte edilmelidir.

Toprak işlemesiyle temiz alanlara bulaşık toprak taşınmasını önlemek için, bulaşık bahçelerde toprak işleme azaltılmalıdır. Hastalık etmeninin taşınmasını önlemek için karık ve salma sulama yapılmamalıdır. Sulama damla sulama şeklinde yapılmalıdır.

Zeytin bahçelerinde hastalığın bulaşma ve taşınma riskini arttırdığı için, özellikle sebze ara tarımı kesinlikle yapılmamalıdır.

Yeni tesis edilecek zeytin bahçelerinin bulunduğu alanlarda, hastalığın konukçusu olan yukarıda belirtilen bitkilerin tarımı yapıldıysa, buralarda arpa, yulaf, buğday gibi tahıllar yetiştirilerek mantardan arındırılmalıdır. Bu alanlarda uzun yıllar zeytin yetiştirilmemelidir.

Zeytin bahçelerine atılacak gübreler toprak ve yaprak analizlerine göre belirlenmelidir. Azotlu gübre aşırıkullanılmamalıdır.

Zeytin kurumalarının önüne geçmek için bazı çiftçilerimiz kendine göre çözümler üretir. Veya çevresinden duyduğu tedavi yöntemlerini uygularlar. Bunlar da başarılı olmazsa (ki olmaz) bu defa daağacı tamamen keser yerine yeni bir fidan diker. Topraktaki hastalık etmeni mantar yok edilmediği müddetçe hastalıktan kurtulmak mümkün değildir.

Hastalıkla mücadelede herhangi bir kimyasal mücadele yoktur. Zeytin ağaçlarında Verticillium solgunluğu ile ilgili mücadele yöntemi solarizasyon uygulamasıdır. Solarizasyon; toprakta bulunan ve ağacın kurumasına neden olan mantarın güneş ışınları ile öldürülmesi işlemidir. Solarizasyon uygulaması ile zararlı mantarlar öldürülür, yararlı mantarların çoğalması sağlanır.

Solarizasyon uygulaması toprağın ve havaların iyice ısındığı Haziran ayının ikinci yarısından sonra yapılmalıdır. Bu uygulamada önce ağacın kuruyan dalları kesilir, bulaşmayı önlemek için tarladan uzaklaştırılır. Daha sonra ağacın altı, taç genişliğinde sulama havuzu şeklinde açılır. İçerisine bir miktar tarım kireci serpilir. Açılan sulama havuzu su ile tamamen doldurulur. Ağaç suya doyduktan ve toprak suyu tamamen emdikten sonra, açılan kısmın üstüne şeffaf bir naylon serilir. Naylon kenarları hava almayacak şekilde toprakla kapatılır. Uygulama bu şekilde en aza iki ay muhafaza edilmelidir. Örtü naylonu zaman zaman kontrol edilmeli, delinen ve açılan yerleri var ise kapatılmalıdır. Uygulamanın daha fazla kalmasının herhangi bir mahsuru yoktur. Solarizasyon uygulaması hastalığı en az 3 yıl geriletebilmektedir.

Ağaçta solgunluk nedeniyle kurumanın önüne yalnızca solarizasyon uygulaması ile geçilebileceğini bilmenizi istiyorum. Diğer uygulamalar boşuna masrafa neden olacaktır.