Akromegali hakkında genel bilgiler verecek olursak, büyüme tamamlandıktan sonra yetişkinlik döneminde hipofiz ön lobundan aşırı miktarda büyüme hormonu (Growth Hormon) salgılanmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir endokrin sistem hastalığı olarak tanımlanabilir.

Hastalığın temel sebebi hipofiz bezinde ortaya çıkan tümör oluşumlarıdır. Büyüme hormonu fazlalığı iskelet gelişmesini tamamlamış, büyümesi durmuş kişilerde ortaya çıkarsa boy uzamaz. Bu durumda çene, el ve ayaklar, kaş çıkıntıları ve burun gibi vücuttaki uç kısımları aşırı gelişir.

Genellikle erkeklerde görülen bu hastalığın tanısı ortalama 35-40 yaşlarında konulmaktadır.

Akromegali Belirti ve Bulguları

Akromegali hastalığı büyüme hormonlarıyla ilgili olduğundan uzun süreli bir hastalıktır ve belirtilerini hemen göstermeyebilir. Akromegali hastalarında yaşıtlarıyla veya varsa ikiz kardeşleriyle karşılaştırıldığında orantısız bir büyüme mevcuttur. Bu büyümeler eğer gelişme tamamlanmış ise vücudun uç noktalarında meydana gelmektedir. Gözle görülür bir büyüme ile kendini gösteren bu hastalıkta en sık görülen belirti ve bulgular şu şekildedir;

1. > Vücudun uç bölgelerinde ( el, ayak, burun, çene vs.) büyüme öne çıkmaktadır
2. > Omurgalarda büyüme ve buna bağlı olarak kamburluk
3. > Kalp, dalak, karaciğer ve böbrek gibi iç organlarda büyüme
4. > Hastanın dudakları ve burnu etli görünür
5. > Aşırı yorgunluk, halsizlik, terleme ve baş ağrısı
6. > Deride kalınlaşma ve yağlanma
7. > Kırışıklık
8. > Ses tonunda kalınlaşma gibi belirtiler en sık görülen akromegali belirtileridir.

Akromegali hastalığı hipofiz bezinde büyüme hormonunun fazla salgılanmasına bağlı olarak gelişmektedir. Fazla büyüme hormonu üretimine bağlı olarak aşırı çalışan hipofiz bezlerinde büyümeler meydana gelebilir. Büyüyen hipofiz bezi zamanla duyu bölgelerine baskı yaparak duyu kayıpları ve baş ağrısına neden olabilir. Aynı zamanda uzmandoktor net görüşüne göre nadir de olsa beyin omurilik sıvısının sıkışıp birikmesine bağlı olarak hidrosefali tablosu gelişebilmektedir.

Hastalarda iç organ büyümesine bağlı olarak diğer sistemlerde sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Özellikle kalbin büyümesine bağlı olarak kalp yetmezliği problemi en sık görülen dolaşım sistemi belirtisidir.

Akromegali Neden Meydana Gelir ?

Hormonların birçoğu hipofiz bezinden salınmaktadır. Akromegali hastalığı da aşırı büyüme hormonu salgılanmasına bağlı olarak büyüyen hipofiz bezinden dolayı görülür.

Artan hormon salgılama problemi genellikle hipofiz bezinde meydana gelen tümör oluşumları sonucu görülür. Bu tümörler kanserli tümörler değildir yani iyi huyludur. Bu duruma hipofiz adenomu adı da verilmektedir. Tümörlü hipofiz bezinde hormon salgılayıcı hücreler artış gösterir ve aşırı miktarda büyüme hormonu salgılar.

Akromegali Tanısı Nasıl Konulur ?

Akromegali belirtileri ile doktora giden kişilere ilk önce uzman hekim tarafından fiziki muayene yapılır ve detaylı bir anamnez alınır. Akromegali hastalarında büyüme hormonu miktarı artış gösterdiği için kanda büyüme hormonu aranır. Hipofiz bezinde tümörlü hücre olup olmadığını anlamak için radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Doktor ayrıca tanıyı koymak için büyüme faktöründe etkili olan büyüme hormonu ve insülin hormonunu incelemek için kan örneği alır. Hormon miktarları normal sınırların üzerinde olması akromegaliye işaret eder. Akromegali hastalarında kesin tanı konulması için büyüme hormonu baskılama testi uygulanır. Bu yöntemde kan glikoz seviyesi ölçülür. Glikozun vücuda girmesi büyüme hormonu seviyesini azaltması gerekirken büyüme hormonu yükselişe devam ediyorsa kesin tanı konulur.

Hipofiz bezinde görülen adenomlar sebebiyle de akromegali hastalığı geliştiği için hekimler tarafından manyetik rezonans (MR) ve bilgisayarlı tomografi taramaları da istenebilir.

Akromegali Tedavisi Nasıldır ?

Akromegali tedavisinde endokrinoloji doktorları tarafından iki şekilde planlama yapılır. Öncelikle hekim aşırı hormon üretimini baskılar ve sonrasında da hastalığa neden olan tümörlü dokuyu tedavi eder. Birden fazla tedavi yöntemine bu hastalıkta başvurulabilir.

Somatostatin analogları, dopamin agonistleri ve büyüme hormonu antagonistleri yardımıyla büyüme hormonu salgılanması azaltılır ve etkileri ortadan kaldırılır.

Tümöre bağlı olarak oluşan akromegalide cerrahi uygulamalara başvurulmaktadır. Hipofiz bezinden çıkarılan tümörlü hücre dokusu sayesinde büyüme hormonunun üretimi azalır ve ortaya çıkardığı belirti ve bulgular azalır.