Türkiye’nin sosyal devlet olma yolundaki en önemli adimlardan olan issizlik maasi uygulamasinda 10 yil geride kaldi. 2002 yilindan bu yana uygulanan issizlik maasi kapsaminda Torbali’da tam 33 trilyon para ödendi

BU süre içerisinde 106 bin 308 kisi için para gönderildi. Yüz binlerce basvuru arasinda gerekli sartlari tasiyanlar bu uygulamadan yararlanmaya hak kazandi. Issizlere ödenen maas tutari ise 33 milyon YTL’yi asti. 2002 yilinin haziran ayinda ödenmeye baslanan issizlik maasi, kendi rizasi disinda isini kaybedenler için geçici güvence olusturuyor.  Issizlik Sigortasi Fonu’ndan her ay yaklasik bin Torbalili vatandas maas aliyor. Fon, bir kisiye en az 6, en fazla 10 ay boyunca maas ödüyor. 10 yillik süre zarfinda en çok para ise ülkedeki birçok fabrikanin ve isletmenin kapanmasina neden olan krizin yasandigi 2009 yilinda dagitildi.

KRIZDE REKOR KIRILDI

AVRUPA ülkelerinde uzun yillardir var olan issizlik maasi, Türkiye’de de 10 yildir problemsiz uygulaniyor. Issizlik Sigortasi Fonu’ndan her ay yaklasik 30 bin kisi maas aliyor. Torbali’dan da her ay ortalama bin kisi fondan yararlaniyor. Fon, bir kisiye en az 6, en fazla 10 ay boyunca maas ödüyor. Yillar itibariyle bakildiginda en fazla issizlik maasi ödemesi, krizin yasandigi 2009’da oldu. Issizlik maasi uygulamasinin basladigi 2002den itibaren maas alanlarda her yil düzenli artis oldugu görülürken, 2009’da zirveye ulasti. 2009 yilinda 22 bin 364 kisiye 7 milyon 313 bin lira ödeme yapildi. Krizin atlatilmasinin ardindan 11 bine kadar inen maas alan kisi sayisi, yatay bir seyir izlemeyi sürdürüyor.

ISSIZLIK FONUYLA GAP OLUSTURULDU

ISSIZLIK maasini hak eden kisilere yapilan ortalama toplam ödeme miktari da yillar içinde degisiklik gösterdi. Ilk ödemelerin basladigi 2002’de 564 lira olan ödeme miktari, bu yil 2 bin 584 liraya ulasti. Su an itibariyle toplam 58,4 milyar lira paranin bulundugu Issizlik Fonu’na bugüne kadar 78,2 milyarlik giris oldu. Bu paranin 42 milyari faiz gelirlerinden, 26,4 milyari ise isçi ve isverenden kesilen prim gelirlerinden olustu. 8,8 milyar da devlet katkisi oldu. 10 yil içerisinde 78 milyar gelire karsin 19,7 milyar harcama yapildi. En büyük harcama kalemini 11 milyar aktarilan GAP olusturdu. Ikinci sirada 5 milyar lira ile issizlik maasi ödemeleri gelirken issizlerin egitimine de 1,6 milyar lira harcama yapildi. Issizlik Fonundan bunlarin yani sira issizlerin sigortasi için 1 milyar lira, kisa çalisma ödenegi için 209 milyon lira ve istihdami tesvik için 225 milyon lira ödeme yapildi.

TORBALILI ISSIZLERE SERVET VERILDI

TORBALI’DA IsKur’dan alinan rakamlara göre 127 ay boyunca tam 106 bin 308 kisilik issizlik maasi ödemesi yapildi. Uygulamanin ilk basladigi 2002 yilinda 1696 kisiye 191 bin 231 lira para dagitildi. Issizlik maasinin dagitildigi ilk ay 182 kisi maas alirken, 2012 Ekimde ise 1091 kisi fondan yararlandi. 2009 yilindaki krizde ise rakamlar neredeyse iki katina çikti. 2009 Nisan’da tam 2.395 kisi maas aldi ve o ay tam tamina 793 bin 419 lira para dagitildi. Yillara göre, 2002’de 1969 kisiye 191 bin 231 lira, 2003’te 4695 kisiye 750 bin 946 lira, 2004’te 5107 kisiye 1 milyon 180 bin 137 lira, 2005te 8884 kisiye 2 milyon 173 bin 966 lira, 2006’da 8685 kisiye 2 milyon 290 bin 510 lira, 2007’de 7886 kisiye 2 milyon 298 bin 002 lira, 2008’de 13 bin 956 kisiye 4 milyon 473 bin 813 lira, 2009’da 22 bin 364 kisiye 7 milyon 313 bin 235 lira, 2010’da 11 bin 696 kisiye 4 milyon 68 bin 620 lira, 2011’de 10 bin 634 kisiye 4 milyon 59 bin 427 lira ve 2012’nin ilk 10 aylik zaman diliminde de 10 bin 705 kisiye 4 milyon 543 bin 944 lira dagitildi.

10 AYA KADAR ISSIZLIK MAASI

ISSIZLIK Sigorta Fonu’nun gelirleri ise isçi, isveren ve devletin ödedigi prim-lerden olusuyor. Fona, her ay çalisan isçinin brüt ücreti üzerinden isçi ve devlet yüzde 1, isveren ise yüzde 2 prim ödüyor. Issizlik maasindan fay-dalanmak isteyen kisinin son üç yil içinde en az 600 gün prim ödemesi gerekiyor. Ayrica bu primin son 120 günü kesintisiz olmak zorunda. Buna göre 600 gün sigortali olarak çalismis kisi 6 ay boyunca, 900 gün çalismis kisiler 8 ay, 1.080 gün prim ödeyenler ise 10 ay issizlik maasi alabiliyor.

YUZDE 25’I 35-40 YAS ARALIGINDA

2002-2011 yillari arasinda issizlik ö-deneginden yararlanan erkeklerin yak-lasik yüzde 80’i 30 yasindan büyük. Kadinlarda da ayni yas döneminde oran yüksek. Ancak özellikle, 25-29 yas araliginda ödenekten yararlanan kadinlarin sayisi erkeklere göre daha fazla. 2012 Eylül sonu itibariyle 267 bin 166 kisi issizlik ödenegine hak ka-zandi. Bu kisilerin 81 bin 577’si kadin, 185 bin 589’u erkek. Issizlik ödenegine hak kazananlarin yüzde 25’i 30-34, yüzde 21’i 25-29, yüzde 19’u da 35-39, yüzde 14’ü de 40-44 yas arasinda.