Kazilari devam eden Metropolis’teki Araplidere Kilisesi’nin Psikoposluk Merkezi oldugu belirlendi. 40 bin kisilik kentin kilisesinde sik sik törenlerin de düzenledigi ortaya çikarildi.

2010 yili kazilari geçtigimiz aylarda sona eren ve su siralar bütçe, 2011 yili kazi plani, eserlerin degerlendirilmesi gibi planlamaya yönelik çalismalarin yapildigi Metropolis Antik Kenti’nin sahip olugu zengin tarihi geçmisin kapilari açildikça ortaya farkli bilgiler çikmaya devam ediyor. Bugüne kadar lüks yapilari, hamamlari, zengin evleri, ticaret merkezleri, sanata verilen deger basta olmak üzere birçok farkli bilgisi gün isigina çikarilan Metropolis’in bir diger özelligi ise milattan sonra 12. yüzyilda bölgenin en etkili kilisesine ev sahipligi yapmasi. Ayni zamanda etkili bir Psikoposluk Merkezi oldugu belirlenen Metropolis Antik Kenti’ndeki Araplidere Kilisesi’nde sik sik törenlerin düzenledigi belirlendi.

TICARET, GUMRUK, SANAT VE HAYVANCILIK

TORBALI’NIN ev sahipligi yaptigi dünya çapindaki tarihi miraslardan Metropolis’in ilk yerlesimi, günümüzden 5000 yil önce Erken Tunç Çagi’nda Akropol’de kurulmustur. Kent asil gelismesini MÖ. 2. yüzyilda göstermistir. Yogun bir kentlesme etkinliginin gözlendigi bu dönemde, kent surlarla çevrilmis, tiyatro, stoa, bouleuterion gi-bi anitsal kamu binalari yapilmis-tir. Roma Dönemi’nde de gelismesini sürdüren kentin ekonomisi, sadece tarim ve hayvancilikla sinirli degildi. Izmir – Efes yolu üzerinde olmasindan dolayi, tica-ret ve gümrük en önemli gelir kaynagi haline gelmisti. Bu dönemde, özellikle kentin dogu yamaçlarinda, imparatorluk gelenegine uygun zengin evleri, atölyeler, dükkânlar, hamam ve gymnasium kompleksleri yapilmaya baslanmisti. Bizans Dönemi’nde Piskoposluk Merkezi olan kent, imparatorlugun durumuyla baglantili olarak gerilemeye baslamistir. 14. yüzyilda, Türk akinlarina karsi yapilan kale, antik yapilarin üzerinde yer almaktadir. 15. yüzyildan sonra, yerlesim terk edilmis ve Torbali Ovasi’na tasinmistir.

ARAPLITEPE BIZANS KILISESI

BIZANS döneminde Piskoposluk Merkezi olan Metropolis’te, kentin dogu yamacindaki Araplitepe mevkisinde yaklasik 20 m genisliginde ve 40 m uzunlugunda önemli bir kiliseye ait kalintilar ortaya çikarilmistir. Oldukça büyük olan apsis, doguya bakmakta. Kazida ele geçen buluntulara göre, kilise mermer duvar kaplamasina ve yer dösemesine sahiptir. Ayrica renkli duvar sivalari ve cam pencerelerle donatilmistir.

AYBEK: SONSUZ BIR HAZINE

ARAPLITEPE Kilisesi’nin Metropolis’in sahip oldugu kültürel ve tarihi mirastan sadece bir tanesi oldugu-nu söyleyen Kazi Baskani Yrd. Doç. Dr. Serdar Aybek, “Söz konusu kilisenin kentin tamamina hitap ettigini biliyoruz. O dönemde bu bölgede Efes ve Metropolis olmak üzere 2 önemli merkezde kilise mevcut. Metropolis’teki kilisede Efes’teki kadar yogun olmasa da sik sik törenlerin düzenledigi biliniyor. Kazilar sürdükçe buna benzer birçok önemli yapi gün isigina çikmaya devam edecektir.