GERİDE bıraktığımız 19 Mayıs Atatürk’ü anma gençlik ve spor bayramı, son yılların en coşkulu kutlamalarına sahne oldu. Bu anmalı gün vesilesi ile Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkışı ve mücadelesi bir kez daha gündeme gelirken, Türkiye, bu tarihi olayla birlikte Torbalılı bir ismi daha yeniden gündemine aldı. Haber sitelerinde ismi, “Mustafa Kemal’i Samsun’da karşılayan kadın: Sakine” olarak yer bulan Sakine Baturay’ın hikâyesi ilk olarak geçtiğimiz yıllarda gazetemizde yer bulmuştu. Torbalılı elektrik mühendisi Orhan Baturay’ın annesi olan Sakin Baturay, kayıtlara ‘büyük bir cesaret örneği gösteren adın olarak geçti. Bu gerçeği ortaya çıkaran isim olan Tarihçi Necat Çetin, “Sakine Hanıma saygı ve vefa1 duymalıyız” diyerek bu gerçeğin ortaya çıkmasından duyduğu memnuniyeti dile getiriyor.

İSKELEYE KOŞTU
Geçtiğimiz hafta kurtuluş hareketinin başlangıç gününün yıl dönümüydü. Bandırma vapuru ile yola çıkan Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün başarıları sonrasında Türkiye halkına emanet ettiği Türkiye Cumhuriyeti Devletinin bağımsız olarak yaşatacak ruhun milletimize verildiği gündü. Bugüne kadar Samsun’da Atatürk’ü karşılayan grubun dört kişi olduğu biliniyordu. Torbalılı araştırmacı-yazar, Yerel Tarihçi Necat Çetin, besinci kişinin Samsun 1896 yılı doğumlu olan, 1929 yılında Torbalı’ya yerleşen sıhhiyeci Abdullah Bey’in esi Sakine Baturay’ın olduğunu ortaya çıkardı. O dönem Samsun’da hasta bakici olan Sakine Baturay, 19 Mayıs 1919 Pazartesi günü sabahı Ata’nın Samsun’a ayak basacağını öğrenir öğrenmez hastaneden iskeleye koştu. Atatürk’ü büyük bir heyecanla karşılayan Sakine Hanim tekrar hastaneye döndü. Sakine Hanım’ın İstiklal Harbi boyunca Samsunlu kadınları örgütlediği, yün toplattığı ve kirmanlarda eğirterek, bu yünleri daha sonra cephedeki askere sıcak tutması için çamaşır olarak dokunur ve denkler hâlinde cepheye gönderdiği kayıtları ortaya çıktı. Bu gerçek, şimdilerde birçok ulusal gazete ve internet sitesinde kendisine yer buluyor.

GURURLA ANLATIRDI
Sakine Hanım’ın hala Torbalı’da yaşayan oğlu Orhan Baturay’ın Necat Çetin’e anlattığına göre Sakine Hanım, tuttuğunu koparan, mücadeleci, meraklı, çalışkan bir kadın. Samsun’da Atatürk’ü iskelede karşılamasının dışında, dönem kadınlarını temsilen ilginç bir hayat hikayesi var. Necat Çetin’in 2009’da hazırladığı bir sempozyum bildirisine göre Sakine Hanım girişken, aktif ve zeki birisiymiş. Hastabakıcı da olsa şehirde ne olup bittiğini saati saatine öğrenirmiş. Şehre Mustafa Kemal’in geleceği öğrenince; eşraftaki kişilerle beraber tek kadın olarak iskelede Atatürk’ü karşılamış. Sakine Hanım, tüm hayatı boyunca bu ana tanıklık eden tek kadın olmanın gururunu çocuklarına ve çevresindekilere hep anlatmış.

KABUĞUNA SIĞMAYAN BİR KADIN
“Mustafa Kemal’in geleceğini nereden duymuş?” sorusunu oğlu Orhan şöyle yanıtlıyor:
“Demek ki hastanede, hastanenin askeri erkânından bilgi aldı. Ve çok meraklı bir kadındı zaten kendisi. Atılım yapmak isteyen bir kadındı. Kabuğuna sığmayan bir kadındı. Öyle bir şey ki mesela Ömerzadelere; ‘Siz eşrafısınız. Herkes yastığından, yatağından bir miktar pamuk çıkarsın, dokuyalım, askere gönderelim’ diyen bir kadın.”
Derken; 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Paşa’nın geleceği Samsun’da duyulmuş. Orhan Bey, anlatmaya devam ediyor:
“O zaman Samsun büyük bir il değil. Ne de olsa beş on binlik bir ilçe büyüklüğünde. Tahmin ediyorum, yirmi bin de nüfusu yoktur. Mustafa Kemal’in Samsun’a geleceğini duyuyor ve kadın olarak o grubun içerisine katılıyor. Bu olayı gururla anlatırdı; ‘Ben 19 Mayıs 1919’da bir kadın olarak Samsun’da iskelede Atatürk’ü karşılamaya gittim’ derdi.”

SAMSUNLU KADINLARI ÖRGÜTLEDİ
Yerel Tarihçi Necat Çetin’in yaptığı aynı röportajda oğlu Orhan Baturay’ın anlattıklarına göre Sakine Hanım İstiklal Harbi boyunca Samsun’lu kadınları örgütlemiş. Ömerzadeler de kendini desteklemiş. Orhan Bey, “Onlardan yün toplatır. Bunlar kadınlar tarafından kirmanlarda eğrilir. Cephedeki askere sıcak tutması için çamaşır olarak dokunur ve denkler halinde cepheye gönderilir” diyor. Ayrıca annesi Sakine Hanım’ın ömrünün kitap okumakla geçtiğini anlatıyor: “Ankara’ya gittiğinde illa bana oradan bir tarih kitabı bak, derdi” diyor.