AKCIGER kanseri, yapisal olarak normal akciger dokusundan olan hücrelerin kontrol disi çogalarak akciger içinde bir kitle (tümör) olusturmasi ile ortaya çikan bir hastaliktir. Burada olusan kitle öncelikle bulundugu or-tamda büyür, daha ileriki asamalarda ise çev-re dokulara veya dolasim yoluyla uzak organ-lara yayilarak (karaciger, kemik, beyin gibi) hasara yol açabilirler. Kanserin bu yayilimi metastaz olarak adlandirilir. Akciger kanser-leri mikroskop altinda izlenen hücrelerin gö-rüntüsüne göre “küçük hücreli akciger kan-seri” ve “küçük hücreli disi (küçük hücreli olmayan) akciger kanseri” olmak üzere iki ana gruba ayrilir. Akciger kanserlerinin yaklasik %80’ni küçük hücreli disi gruptadir.
Kiside kanser gelisimini artiran her neden, risk faktörü olarak adlandirilir.

Risk faktörleri sunlardir:
1. Sigara (tütün) içimi:
Akciger kanseri gelisiminde ispatlanmis olan en önemli risk faktörüdür. Akciger kanserle-rinin %90’ni sigara nedeniyle olusur. Günde içilen sigara miktari ve içilen yil sayisi art-tikça risk artmaktadir. Uzun süre sigara içen-lerin yaklasik 1/7’sinde akciger kanseri geli-sir. Sigara dumaninda 4000’den fazla kimya-sal madde vardir ve bunlarin da 50’den fazlasi kansere
yol açar. Sosyoekonomik düzeyi gelismis ülkelerde sigara içiminin basarili bir sekilde önlenmesi sayesinde, bu ülkelerde akciger kanseri sikligi giderek azalmistir. Ne yazik ki ülkemizde halen bu oran çok yüksektir.
2. Pasif sigara içimi:
Kendisi sigara içmeyen ancak sigara içilen ortamda çalisan veya yasayan kimseler de akciger kanseri açisindan risk altindadir. Son yillarda kapali alanlarda sigara içilmesinin önlenmesineyönelik çalismalarin en önemli nedeni budur.
3. Fibröz mineraller (asbest ve erionit):
Mesleksel açidan madenlerde, tersanelerde, yalitim malzemesi yapiminda asbeste maruz kalinir. Çevresel olarak ülkemizde bazi kirsal yörelerde “ak toprak” diye adlandirilan ve evlerin duvarlarini sivamada kullanilan mal-zemenin içinde bulunan asbest maddesi ve Kapadokya bölgesinde bulunan asbest benze-ri erionit maddesi yillar içinde nefes yolu ile akciger ve zarina yerlesip kanser olusturabilir.
4. Radon:
Toprakta dogal olarak bulunan, kokusuz rad-yoaktif bir gazdir. Özellikle uranyum maden-lerinde olmak üzere bazen ev ortamlarinda da bulunabilir. Radon gazina maruziyetin akci-ger kanserine yol açtigi gösterilmistir.
5. Ailesel yatkinlik:
Akciger kanseri kalitsal bir hastalik degildir ancak hastanin yakinlarinda risk artmaktadir. Bu nedenle akciger kanseri olan kisilerin ço-cuklari ve yakin akrabalari diger risk faktörle-rinden (özellikle sigaradan) uzak durmalidir. Akciger kanserinde halkin röntgen çekilerek ya da balgamda kanser hücresi aranarak kitle-sel olarak taranmasi, ne yazik ki kansere bagli ölümleri azaltmamaktadir. Bu konuda yeni yöntemlerin denendigi çalismalar halen de-vam etmekte oldugundan, günümüzde riskli gruplarin taranmasina yönelik bir uygulama henüz önerilmemektedir. Ayrica üzerinde arastirma yapilan hiçbir madde ya da ilacin (vitaminler, eser elementler, antioksidanlar vb.) akciger kanseri gelismesini engelledigi gösterilememistir.
Akciger kanserini önlemede kanitlanmis tek etkili yol sigarayla mücadeledir. Gençlerin sigaraya baslamasi mutlaka önlenmelidir. Sigaraya hiç baslamamak en etkili yol iken, birakmak da riski yillar içinde belirgin olarak azaltmaktadir.

Akciger kanserinin belirtileri nelerdir?
1. Öksürük: Genelde en sik saptanan belirtidir. Giderek kötülesen, kisiyi rahatsiz eden ve geçmeyen bir öksürüktür. Ne yazik ki çogu hasta bunu sigaraya baglamakta, normal olarak görmekte ve doktora basvurmada gecikmektedir.
2. Agizdan öksürükle birlikte kan gelmesi: Kisiyi en çok korkutan ve hekime basvurma-sini saglayan sikayettir.
3. Nefes darligi ve bazen hiriltili nefes alip verme,
4. Geçmeyen gögüs ve kol agrisi,
5. Ses kisikligi,
6. Tekrarlayan ya da iyilesmesi geciken akciger infeksiyonlari,
7. Boyun ve yüzde sislik,
8. Istahsizlik, kilo kaybi ve yorgunluk.
Bazen, hastalik oldukça ileri asamalara gele-ne kadar önemli bir sikayete yol açmayabilir. Bu sinsi karakter, akciger kanserini tehlikeli yapan en önemli faktördür. Bu nedenle yukaridaki yakinmalar hissedildiginde hemen bir doktor kontrolünden geçilmelidir

*Türk Toraks Dernegi Egitim Serisi: Akciger kanseri ile yasamak kitapçigindan alinmistir.