Yasin Kayis, 1879 – 1908 yillari arasindaki Torbali  istatistiklerine ulasti. Kayitlarda ilçe yönetiminin olustugu meclislerde her dönem bir Rum isme yer verildigi ortaya çikiyor.

TORBALI Belediyesi’nin geçtigimiz yil baslattigi Kent Arsivi çalismalari tüm hiziyla devam ediyor. Yerel Tarihçi Yasin Kayis’in tek basina sorumlu oldugu Kent Arsivi, birbirinden ilginç çalismalara imza atiyor. Su siralar, yaz mevsiminde çikarilmasi planlanan Torbali ile ilgili 3 kitabin hazirliklarinin yapildigi Kent Arsivi’nin çalismalari, Çaybasi Belediyesi’nin eski binasinda devam ediyor. Tozlu raflarda ve belgeler arasinda siki bir çalisma yürüten genç tarihçi, Torbali’nin geçmisine isik tutacak çok önemli belgelere ulasiyor. Hemen hemen her gün farkli bir heyecan verici belgeye ulasan Kayis su siralar, “Salnamelerde Torbali” çalismasini günümüz Türkçesine çeviriyor. 1879–1908 yillari arasindaki Torbali’nin nüfusunu, yasayis tarzini, hane sayisini, yönetim seklini, cografi özelliklerini, sosyal yapisini analiz eden; kayitlara ve istatistiklere ulasan Yasin Kayis, çalismalarini ayrintilari ile anlatti. Torbali halkinin Kent Arsivi çalismalarina sahip çiktigini söyleyen Kayis, bu çalismanin baslamasinda ve devam etmesinde 5 yildir konuyu gündemde tutan yerel basinin da büyük payi oldugunu ifade etti.

HARITADA 17 PADISAH ÇIFTLIGI

1890’LI yillara kadar kayitlarda ‘Triyanda’ olarak geçen Torbali’nin kaderini degistiren ismin Sultan 2. Abdülhamit oldugunu söyleyen Tarihçi Necat Çetin, Padisah’in bu bölgeye insa ettigi mekteplerin ve çiftliklerin bölgeyi cazibe merkezi haline getirdigini söyledi. 1882 yilina ait olan ve 1970 yilinda Türkçeye çevrilen bir harita bulduklarini, bu haritada bölgede 17 adet çiftlige rastladiklarini söyleyen Kayis, “Yeniköy, Özbek, Ahmetli, Egerci, Pamukyazi, Sehitler, Tepeköy, Naime, Tulum, Pamukyazi, Kirbas, Göllüce, Cellât Gölü, Çaybasi ve Ertugrul basta olmak üzere 17 bölgede padisah çiftlikleri varmis. Torbali bölgesi her dönem canli ve hareketli bir yapiya sahip. Özellikle egitime verilen önem takdire sayan” dedi.

ABDULHAMIT, DEMIR YOLUNU BILE SATIN ALMIS

ABDULHAMIT’IN Torbali’ya neden önem verdigi hakkinda da bilgi veren Yasin Kayis, “O dönemde topraklarimizin yüzde 90’i yabancilara satiliyormus. Abdülhamit de bunun bir nebze önüne geçebilmek için topraklari devletten satin almaya baslamis. Hatta Torbali’nin içerisinden geçen demir yolunu bile satin aldigi biliniyor. Torbali’nin kaderini degistiren bir diger durum da demir yolunun varligidir. Demir yolunun ulasimi saglamasi ile Torbali’nin civar il ve ilçelerle baglantisi güçlenmistir” dedi.

3 KITAP YAZILIYOR

SU siralar Torbali tarihine isik tutacak 3 kitabin üzerinde çalistiklarini ifade eden Yasin Kayis, kitaplarin isimlerinin “Çiftlikati Hümayun Tepeköy At Yarislari”, “Salnamelerde Torbali” ve “Torbali Fotograflari” olacagini söyledi. Ilçe halkinin Kent Arsivi’ne ilgisinin en önemli örnegini geçtigimiz günlerde Müesser ve Muzaffer Kebabçigil çiftine ait yaklasik 10 bin adet esyanin aile tarafindan Arsiv’e bagislanmasi oldugunu söyleyen Kayis, “Müzenin kurulmasi ve kitaplarin çikmasi ile yaptigimiz çalismalarin ne anlama geldigi daha iyi anlasilacaktir” dedi.