Son yillarda yarisma ve sölenlere sikça ev sahipligi yapan Torbali’nin sosyal yasamindaki canlilik bugüne has bir durum degil. Kent Arsivi’ndeki kayitlar, ilçedeki yarismalari takip etmek için trenlerle izleyici geldigini ortaya koyuyor.

‘RAMAZAN Etkinlikleri’, ‘Uçurtma Senligi’, ‘Gençlik Söleni’, ‘At Yarislari’, ‘Deve Güresleri’, ‘Spor Müsabakalari’ basta olmak üzere yil içerisinde birçok etkinlige imza atilan Torbali’nin sosyal yasamindaki canlilik bugüne has bir durum degil. Ilçe, 113 yil öncesinde bile eglence ve sosyal yasamin canliligi ile aniliyordu. Kent Arsivi’ndeki kayitlar Torbali’da düzenlenen yarisma ve panayirlarin ilçeyi bir asir öncesinde bir cazibe merkezi hâline getirdigini ortaya koyuyor. Bu etkinliklerden en çok dikkat çekeni ise bisiklet yarismasi. Bu yarisma Osmanli döneminde yapilan ilk bisiklet yarismalarindan sadece bir tanesi. Yerel tarihçi Yasin Kayis’in 2 yil önce ulastigi bu bilgi ilçede sosyal etkinliklerin oldukça üst düzeyde oldugunu gözler önüne seriyor. Bisiklet yarismasinin yani sira ilçede ilk defa kros yarismasi da 1901 yilinda gerçeklestirildi.

 PARA ÖDULU VERILDI

Osmanli dönemindeki ilk bisiklet yarismalarindan biri olan bu turnuva sadece bir defa gerçeklestirildi. Turnuva, Izmir Valisi Hasan Fehmi Pasa ve Aydin Çiftlikati Hümayunu Müdürü Mehmet Mirat Bey tarafindan gerçeklestirildi. At yarislarinin yapildigi sirada verilen arada, su anki Yedi Eylül Styadumu’nun bulundugu alanda gerçeklestirilen yarismayi Sahinzade Adem Bey kazandi. Turnuvanin tertip komitesinde ise Evliyazade Refik Bey, Kurmay Binbasi Davut Bey, Hakem Sem’i Bey ve Tabip Hüsnü Bey bulunuyordu. Dereceye girenlere de 35 ile 125 mecidiye para ödülü verildi.

 YUZLERCE INSAN GELIYORDU

Bölgenin en önemli etkinliklerinden biri olan at yarislari sirasinda gerçeklestirilen bisiklet turnuvasi, o yillarda ‘Velespit Yarismasi’ olarak düzenleniyordu. Yarisma için özel olarak tren seferleri gerçeklestiriliyor, Nazilli, Aydin, Söke ve Bayindir gibi yakin bölgelerden yüzler insan ilçeye getiriliyordu. Osmanli dönemindeki ilk bisiklet turnuvalarindan bir tanesinin Torbali’da yapilmasinin oldukça ilginç bir bilgi oldugunu söyleyen Yasin Kayis: “II. Abdülhamit’in, Torbali’da çiftlikler kurmasiyla birlikte buradaki hareketlilik artmaya basladi. Bu nedenle ilçede yapilan etkinliklerin sayisi da hizla artti. Bisiklet yarismasi bu etkinlikler kapsamina bir defa düzenlendi” diye konustu. Torbali’da sadece bisiklet turnuvasi yapilmadi. Ayni zamanda da ilk kros yarismasi gerçeklestirildi. 1901 yilinda da o dönemki adiyla ‘Ayak kosusu’ düzenlendi. 1 kilometrelik etabin bulundugu yarismaya birçok kisi katildi. Yarismayi Tire’den Mustafa kazanirken, ikinciligi ise Çaybasi’dan Hasan aldi. Yarisma, Izmir’deki gazete de yer aldi ve haberde ‘Antrenmansiz olmalarina ragmen zorlanmadan kazandilar’ dendi.