EV sahipligi yaptigi tarihi yapilari ön plana çikan Dagkizilca’da geçtigimiz günlerde yayinladigimiz Yunan Kara-kolu genis yanki uyandirirken, ayni köyde bir de tarihi ticarethanenin bu-lundugu ortaya çikti. Köy meydaninda yer alan ve duvarindaki kitabe ile dik-kat çeken kahvehanenin tarihi 1920’li yillara dayaniyor. Bölgenin en ünlü tüccar ve siyasetçilerinden olan Çömezzade Hüseyin Efendi’nin sahibi oldugu ticarethane sim-dilerde köy sakinlerinden Halil Candan tarafindan kahvehane olarak isletiliyor. Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Ha-nim’in komsusu olan ve Ata’ya Iz-mir’de düzenlene suikast girisiminin tek tanigi olan Zehra Dinçer’in babasi Çömezzade Hüseyin Efendi’nin hikâye-sini Torbalili yerel tarihçi Kâzimpasa Ilkögretim Okulu Müdürü Necat Çetin’den dinledik

VALI DAGKIZILCA’YA GELIP TEHDIT ETTI
ÇÖMEZZADE Hüseyin Efendi’nin Serbest Cumhuriyet Firkasi’nin önde gelen temsilcilerinden oldugunu söyleyen Çetin, bu durumdan dola-yi Izmir Valisi Kazim Dirik Pasa Pasa tarafindan tehdit bile edildi-gini belirtiyor. Çömezzade Hüse-yin Efendi’nin Dagkizilca’da yasa-digini, bugün kahvehane olarak kulla-nilan binasinda ticraat yaptigini söyle-yen Çetin, “Önce Çömezzade Hüseyin Efendi’nin kizi Zehra hanimla ilgili kisa bilgi vermek istiyorum. Zehra hanim Dagkizilca köyü 1911 yili dogumlu. Aslinda 1913 dogumlu. Sonra 2 yas büyütmüsler. Dag-kizilca o tarihlerde nahiye. Köy nüfus defterinde 11 haneye kayit-lilar. Babasi 1883 dogumlu Çö-mezzade Hüseyin Efendi. Hem farkli kisiligi hem de güçlü ekonomik yapisi ile köyün ileri gelenlerinden. Se-ferberlikte Rus cephesinde çarpismis. Cumhuriyet dönemi Ali Fethi beyin (Okyar) partisi Serbest Cumhuriyet Fir-kasi’nin önde gelen temsilcilerinden. Düsünün Izmir valisi Kazim Dirik Pasa ta Izmir’den kendisine bu faaliyetinden dolayi Dagkizilca’ya gelip partiden ay-rilmasi için tehdit ediyor” diye konustu.

Ata’ya suikast girisiminin Dagkizilcali tanigi!
NECAT Çetin’in anlatimi ile “Simdi gelelim Atatürk’e bi-linmeyen suikast girisimine. Zehra Dinçer’in teyzeleri-nin evi Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanimin mezarina yakindir. Zehra Hanimin teyzesinin ailesi evin su ihtiya-cini mezara yakin olan camideki çesmeden saglamak-tadir. Atatürk o devirde herkesin yakindan görmek iste-digi büyük kurtaricidir. Zehra Hanim resmi olarak 1911 dogumlu. Ancak gerçek dogumunun Çanakkale Sava-sindan 2 ay önce oldugunu söylüyor. Yani 1914 veya 1915 yili olmasi gerek. 1914 yilini kabul edersek olayin 1926 yilinda olmasi gerek. Çünkü 12 yasinda olunca öyle olmasi gerek. Simdi Zehra Dinçer’in anlatimi-na dönelim. Elimdeki ses kayitlarinda hiçbir degi-siklik yapilmadan çözümü verilmistir. Açiklama ge-reken yerler parantez içinde verilmistir. ‘Çocukluk. Teyzemin evi Atatürk’ün camisinin altindaydi. (Zü-beyde hanimin gömülü oldugu camiyi kast ediyor). Her gün su aliyorduk biz camiden. Duyduk Atatürk gelecek diye. ( O dönemde Atatürk yerine Gazi Pasa sifati kullanil-maktadir. Gazi yerine benimsenen Atatürk kelimesi kullanilmaktadir.) Ben caminin kapisina oturdum.(Tarif ettigi yer cami duvarinin sag tarafi). Halilar serildi. Kolonyalar döküldü yollara. Ondan sonra taksiler geldi ,geçti. Geldi geçti. Tam kapinin önünde tak-si durdu. Atatürk taksiden in-di. Bir kalktim. Bacagina bir sarildim Atatürk’ün. Bacagina saril-dim. “Sen bizi biçaktan kurtardin “ diye bagiri bagiri verdim. Atatürk zorlan ayagini çekti, aldi. Annesinin mezarini (mezarin etrafini ) üç kere dolasti. Elinde bir demet çiçek. Tam çiçegi korkan (annesinin mezarinin üstüne ) bir bagirmak koptu emme . Erkegin biri zar giymis çocugum.. (Zar: çarsaf demektir) Buraya iki tane bomba koymus ( Tarif edilen yer koltuk alti bölgesi) Atatürk’e bomba atacakmis. Yakaliyorlar buna. Yakaliyorlar adami. Elinde bombalari aliyorlar. Atatürk kaçti. Biz kaçtik oradan” diyor.