Karakuyu Mahallesi’nin hemen yani basindan geçen Fetrek Çayi, fabrika ve evsel atiklar yüzünden adeta zehir kusuyor. Masmavi akmasi gereken çay, atiklar nedeniyle simdilerde bembeyaz akiyor.

TORBALI’DA çevre sorunu her gün biraz daha büyüyor. Yeralti sularinin ve topragin kirlendigi üniversitelerce tescillendi. Özellikle son 10 yildir damacana suyun girmedigi ev kalmadi. Fetrek ve Çevlik çaylarindan kimyasal atik akiyor. Bu durumla ilgili son dönemde Izmir, Torbali ve Selçuk belediyelerinde ‘kurtarma girisimleri’ olsa da, Menderes’te geri dönülemez bir kirlilige ulasildigi kabul ediliyor. Aritma sistemi olmayan ya da sistemi çalistirilmayan, üstelik çok su tüketen sanayi tesisleri ve tarimda hatali gübre, hatali su kullanimlari nedeniyle Küçük Menderes hizla kirleniyor. Bu atik sular, yeralti sularina karisarak gelecegi de tehdit etmekte. Bölgedeki kuyu ve artezyenlerden yapilan sulamalar, tarim alanlarinda toprak zehirlenmelerine de yol açmakta. Karakuyu Köprüsü altindan geçen Fetrek Çayi, kirlilikten dolayi beyaza büründü. Çevredeki fabrikalarin atiklarini bosalttigi Fetrek, adeta can çekisiyor.

ZEHIR KUSUYOR
‘ADAM diksen biter’ denilen topraklarda beton binalar ve dev fabrikalar yükselirken, bir dönem ilçe halkinin yüzme ögrendigi ve balik tuttugu nehirlerden simdi zehir akiyor. Geçmiste içinden geçtigi bölgelerde can verdigi kabul edilen bu nehir ve kollari, simdi bölge halkinin ‘kötü kokuyor’ sikayeti ile aniliyor. Aslinda hayat suyu olan bu nehirlerden simdilerde ‘tarimsal sulama’ bile yapilmasi yasaklanmis durumda. Fetrek Çayi’ndaki çevre kirliligi önemli ölçüde nehir yatagina komsu bölgelerdeki sanayi atiklari ve evsel atiklar ile bilinçsiz kullanilan zirai tarim ilaçlarindan kaynaklanmakta. Akarsulara, sanayi tesislerinden aritilmadan birakilan agir metaller ve kimyevi maddelerden olusan atiklari karisiyor. Çayin tasidigi atiklar nedeniyle binlerce levrek, kefal, sazan ve yilan baligi gibi deniz canlilari günden güne azalirken, Pamucak sahilindeki yasam ortami da giderek bozulmaya basladi.

ATIKLAR ÇAYA BOSALTILIYOR
KIRLILIGIN yogun olarak evsel atik sulardan, tekstil, metal, maden, zeytinyagi, süt ve süt ürünleri vs. endüstri tesislerinden ve tarimsal faaliyetlerden (ilaçlama, gübreleme ve drenaj sulari) kaynaklandigi anlasilmaktadir. Özellikle toplam fosfor, nitrit ve nitrat degerlerinin yüksek olmasi; nehir suyunda ötrofike bir durum oldugunun göstergesi. Bu durum havzada yogun olarak yapilan tarimsal faaliyetlere ve bilinçsiz asiri gübre kullanimiyla açiklanabilir.  Inorganik kirliligin kaynaktan itibaren sanayi bölgelerinde daha fazla oldugu, küçük sanayi sitelerinin de önemli kirletici etken olusturdugu tespit edilmistir. Havzada yogun olarak bulunan mevsimlik zeytinyagi tesisleriyle süt ve süt ürünleri (mandiralar) de organik kirliligi önemli ölçüde arttirmakta. Ayrica Fetrek Çayi civarindaki büyük ölçekli sanayi kuruluslari, mermer isletmeleri, tekstil fabrikalari, gida fabrikalarinin atiklari nehirlerin suyunun rengini bile degistirecek ölçüde kirlilige neden oluyor.

FETREK NEREDEN BESLENIYOR?
FETREK Çayi, 5060 yil önce yilin 10 ayi akar durumdaydi. Nif Dagi ve Kemalpasa’ya bagli Visneli civarindaki kaynaklarla beslenir, Nif Dagi yagmurlarinin akinti noktasi olurdu. Asiri yagmurlarda taskin yapar, hatta Çaybasi Köprüsü’nü yiktigini bile bilinmektedir. Dogudan güneye inen Fetrek, Çaybasi civarinda pisliklerle ve Torbali fabrikalarinin zehirleri ile beslenerek Saglik önlerinde Menderes’e dogru yönelmektedir.