Gerek sosyal alanlarin azligi gerekse de yogun göç ile sik sik sorunlari gündeme gelen Torbalili gençler için Psikodramatist Nurdan Yoldas’tan ilginç bir öneri geldi. Yoldas:

HER zaman bir birey olduklari göz ardi edilen gençlerin sorun-lari da çogu zaman görmezden geliniyor. Sosyal, ekonomik ve siyasi sorunlar gençlerin de tutum ve davranislarini etkilemektedir. Gençlik dönemi özellikleri, genç-lerin sorunlari ve toplumda algi-lanmalari konusunda Psikodrama-tist Nurdan Yoldas ile görüstük. Ruhsal gelisim, etkin iletisim, kriz çözme, yas ve tikanmalar konularinda çalismalar yapan Yoldas, toplumun aslinda gence degil o dönemin özelliklerine gü-venmedigini belirterek gençlerin umutsuzlugunun toplumdaki yan-simaya bagli oldugunu söyledi. Torbali’da gençlerin sorunlarina yönelik destek ünitelerinin olma-sina ragmen yapilan çalismalarin yeterli gelmedigini belirten Yol-das, ailelerin çocuklarina sorunlar ortaya çikmadan zaman ayirmasi-nin çok önemli oldugunu söyledi.

Gençlik döneminin özellikleri nelerdir?
Gençlik dönemi biyolojik, psiko-lojik ve fiziksel açidan hizla degi-simlerin yasandigi zorlu bir dö-nem. Kendine özgü birçok özell-gi barindiriyor. Ayni zamanda bi-reysel, ruhsal bagimsizligin kaza-nildigi bir süreç. Akran iliskileri-nin tutarli bir sekilde kurulabil-mesini içeriyor. Kimlik duygusu-nun sekillenmesi süreci, karsi cin-se iliskin tutum ve davranislarin tutarli hale gelmesi ve yürütülme-si ögreniliyor. Gelecege iliskin planlarin olusturulmasi gerçekles-tiriliyor. Is ve meslek seçiminin yapildigi bir süreç. Aile ve top-lum deger yargilarinin sorgulanip gencin kendisine özgü degerler sistemi olusturdugu benimsedigi bir süreci de kapliyor. Ekonomik bagimsizligin saglanabilmesine yönelik girisimlerin oldugu bir dönem. En önemlisi kisinin kendi davranislarinin sorumlulugunu üstlenir hale gelebildigi bir süreç. Gördügünüz gibi oldukça yogun özellikler var. Her biri kendi ba-sina çok çaba isteyen ve sürece bagli gelisecek çok degerli özellikler.

Peki bu özelliklerden en zor asama hangisi?
Tek tek bakildiginda hepsi zor. Kimi genç için karsi cinsle iliski yürütebilmek çok zordur kimisi için deger yargilarini olusturabil-mek zordur. Kimi için akran ilis-kilerinde tutarli olmak kolayken ekonomik bagimsizligi kazanma konusunda tikanmalar yasayabilir. Her gence göre degisebilir ama gençlik dönemi genel anlamda bütün özelliklerin hepsinin basari-labildigi bir süreci kapsiyor. O nedenle de çok önemli ve ciddiye alinmasi gereken bir dönem.

Toplumda gençler nasil algilaniyor ve gençlere ne kadar güveniliyor?
Toplumda gençler aslinda güve-nilmeyen bir konumdalar. Güve-nilmemesinin nedenleri gencin kendi yaptigi davranislarin degis-kenligiyle iliskili. Yani gence de-gil güvensizlik o dönem özellik-lerine ait. Toplumda gençlere kimi zaman fazlaca güveniliyor. Gençlige ülkenin gelecegi emanet ediliyor. Ama kimi zaman da bu gençlik hiçbirsey bilmiyor dayat-masiyla herseyi yetiskinlerin iste-digi biçimiyle yapsin yeni seyler denemesin isteniyor. Yani burada bir çeliski var. Kimi zaman genç-lere deger verildigi güvenildigi söyleniyor, sorumluluk veriliyor. Kimi zaman da sen bilmezsin sen gençsin ya da senin ne yapacagin belli olmaz yaklasimlariyla tepki gösteriliyor. Bu durum gençlere de kendilerine güven noktasinda olumsuz bir mesaj veriyor. Sürek-li elestirilerle yön vermek hep kötü yanlari bulmak toplumda çok sik basvurulan, yetiskinlerin gençlere yönelik güvensizligini ve dayatmasini sürekli düzeltme çabalarini gösteren birsey. Bu elestiriler yerine toplumda genç-lerin yaptigi olumlu seyleri onlara taktir ederek göstermek, pekistir-mek çok daha ilerletici ve ben bu-nu iyi yapiyorum bundan sonra bunu sürdüreyim demesini sagla-yacak ve bunu görmesine ayna tutacaktir.

Günümüz gençlerinin sorunlari nelerdir?
Günümüz gençlerinin sorunlari ortak aslinda. Genel anlamda bu dönemde gençler uyum güçlükle-riyle karsilasiyorlar. Çünkü çocukluktan yeni çikmis oluyorlar Henüz bazi seyleri oturtabilmis degiller. Ayrica hizla büyüyen vücuda uyum saglamalari sadece begenilerin disinda bedensel imajlarina da uyum saglamalari gerekli. Yeni girdikleri ortama kabul güçlükleri olabiliyor. Okul süreci ve sosyal çevrelerinin degisimi, yasamin farkli alanla-rina büyümeleri geregiyle adim atmalari onlarda uyum güçlükle-rine neden olabiliyor. Duygusal dalgalanmalar da bu dönemin en belirgin sorunlarindan biri. Kimlik sorunlari ve bocalamalari yasayabiliyorlar. Çünkü benimse-nen kabul gören net bir kimlik henüz olusmakta. Aileyle çatisma ve aile yasamindan uzaklasma istegi de ortak bir sorun. Dönem özellikleri geregi aile yasamindan uzaklasip sosyal yasama önem veriliyor.Ilgi ve isteklerinde kararsizlik görülebiliyor. Okul ve meslek egitimine iliskin de sorun ve bocalamalar yasaniyor. Özel-likle puanim tutuyor diye girenle-rin 1 yil sonra bu üniversite bana göre degil mutlu olamiyorum ge-lecegimi bu is üzerine kuramam demeleriyle karsilasiyoruz. Bütün meslekleri ve kendi yeteneklerini yeterince tanimiyorlar.Ilgi alanlari degisebiliyor. Dolayisiyla bu da sorun ve bocalama olarak birçok gencin yasadigi bir süreç.

Gençlik döneminde kiz çocuklari mi yoksa erkek çocuklari mi daha fazla sorunla karsilasiyor?
Gençlik dönemi özellikleri her iki cinsiyette de geçerli ve bocala-malar esit. Kiz çocuklarinin erkek çocuklara göre sorun yasamasi bazi bölgelerde daha yogun görü-lüyor. Göç gelen bölgelerde, ki Torbali’da göç alan bir yer, erkek çocuklarin sorunlari daha abartili yasadigi biliniyor. Kizlar depres-yon, erkek çocuklarda uyum sorunu daha fazla oluyor.

Gençler gelecege nasil bakiyor?
Çok da umutlu bakmiyorlar. Eko-nomik kriz, issizlik hayat kosulla-rinin agirligi gençlerin önünde ne gibi sorunlarin olacagi ülkenin gelecegindeki gidisle iliskili. Onun disinda özgüveni, egitim sansi olan ve aile destegine sahip gençler daha umutlu durumdalar. Ama bunlardan yoksun olanlarin ekonomik kosullarinda zorlama-siyla para kazanmaya yönelik çabalari daha önde oluyor ve bu noktada da issizlikle yüz yüze kaliyorlar. Bu onlar için umut kirici bir durum.

Peki gençler sorunlariyla bas ederken nelere dikkat etmeli?
Gençler farkli rollerde farkli so-runlarla iç içeler. Aile içinde iyi bir çocuk olmasi, egitimde son derece basarili olmasi toplumda örnek birey olmasi bekleniyor. Hep beklentiler var. Genç bu bek-lentileri karsilayamadigi zaman son derece zorlaniyor.Iste o nokta da çatismalar bas gösteriyor. Ustesinden gelmede stres onlari zorlayan bir sey ama ayni zaman-da bas etme duygusunu gelistiri-yor. Yararina, kamçilayici olarak kullanabildigi oranda stresten korkmamalilar. Destek ihtiyaçlari varsa kesinlikle göz ardi etmeme-liler. Hayal kurmaktan vazgeçme-meliler. Gençler ne yazik ki ha-yalperest olmakla suçlana suçlana hayal kurmayi kestiler. Bu dogru degil.Insan hayalleri kadar gelisir. Bundan vazgeçmemeliler. Model alabilecekleri insanlarla birebir iliski kurmalilar ve gözlem yap-malilar. Kendilerine hata yapma hakki vermeliler. Hata yapinca dünyanin sonu gelmis gibi tama-men vazgeçmeleri yanlis bir sey.

Torbali’daki gençler için neler yapilabilir?
Su anda var olan destekler çogal-tilabilir. Gençlerin o desteklere ulasmasi kolaylastirilabilir. Genç-ler degerlerimizi tanimiyor diyo-ruz. Degerleri yetiskinlerden ög-renecek. Özel bir festivalle, birliktelikle yasli genç kol kola gibi bir bulusturma düzenlene-bilir, geleneksellestirilebilir. Göç alan bölgeler de yapici, gençlerin enerjisini akitacaklari ortak zeminler olusturmak arttirilmali. Ebeveynlere yönelik iletisim grup çalismalari yapilabilir. Genç grup çalismalari yapilabilir. Gençler ders verir nitelikte ögütçü yakla-simlardan çok kendi akranlariyla tartisarak daha iyi ögrenebiliyor ve içsellestirebiliyorlar. Çünkü gençler grup çalismalarinda rol esnekligi degisik rollerin bakis açilarini anlamak, yaraticiliklarini açiga çikarmak, kendi sinirlarini çizebilmek, alkol ve madde kulla-nimi ve cinsellik konularinda hayir diyebilmeyi ögrenmek gibi önemli kazanimlar elde ediyorlar.

Sizin bu konuyla ilgili yaptiginiz çalismalar var mi?
Ebeveynlerle aile destegi ve yak-lasimi konusunda bir grup çalis-mam var. Yasli Çinarlar adiyla yaslilarin katildigi bir çalismam da var. Saglikçilarla travma son-rasi yaklasimlari çalisiyorum. Bunlarin yaninda bireysel çalis-malarim da oluyor. Torbali’da daha önce bir lisede 14 ay süren grup çalismam olmustu. Ebe-veynlerle etkin iletisim ve kriz çözme konularinda çalismak üzere Torbali Belediyesi’ne bir proje hazirlamistim. Sanirim bu projeye öncelik veremediler ki gerçeklestiremedik. Yazik ki Tor-bali’da henüz talep edilmedigi için grup çalismalari da yapa-miyorum.

MESAJLASIRKEN HAYATI KAÇIRIYORLAR
Teknolojik gelismeler gençleri nasil etkiliyor?
Gençlere bilginin paylasilmasi ve kullanilmasi açisindan teknoloji son derece katki sagliyor. Bilme-dikleri birçok seyi TV ve bilgisayar araciligiyla ögrenebiliyor kendi sü-reçlerini kendi yasamlarindan fark-li yasamlarla karsilastirabiliyorlar. Ama olumsuz yönleri de var. Özel-likle delikanlilik dedigimiz gençlik dönemlerinde biraz duygular de-gisken. Daha heyecanli herseyi yapabilecegine inanan bir tutum var. Silah kullanilan ve siddet içe-rikli dizileri izlemek onlari öyle olmaya, kabul görmeye yöneltiyor. Gençlerde teknolojik ilerlemenin bana göre olumsuz yansimasi sosyal iliskilerin azalmasi. Mesaj-lasirken ya da sanal sohbet eder-ken hayati gözlemlemeyi kaçiri-yorlar. Bu, gerçek iliskiler kurma-larini zorlastiriyor. Sanal iliskilerle bir yere varamadiklarinda hayal kirikliklari yasiyorlar. Hareketsizlik de obeziteye ve hantalliga daveti-ye çikariyor.

TORBALI ÇOK GÖÇ ALIYOR
Torbali’da gençlerin sorunlari konusunda destek üniteleri yeterli mi?
Bu kadar zorlu bir dönem için elbette yeterli degil. Kurumlar arasi ortak projeler olmasi gerekiyor. Özellikle bedensel engelli gençlere yönelik özgün çalismalar hedeflenmeli. Torbali göç alan bir ilçe. Göçle gelen gençlere uyum saglamalarinda yardimci olacak çalismalar ya-pilmali. Özellikle ebeveynlere yönelik destek programlari olumlu etki saglayacaktir.

“Nereye gidecegini bilemiyorsan nereden geldigini hatirla”
Sorunlariyla basetmekte olan gence ailelerin yaklasimi nasil olmali?Arkadas olmayi her aile basarabiliyor mu?
Arkadasça yaklasim bir çok aile için hedef. Ama bu çocuklara son derece zarar veren bir tutum. Çün-kü çocuklarin birçok arkadasi ola-bilir ama baska anne babalari ola-maz. Dolayisiyla arkadas bulabilir-ler ama anne babaya olan ihtiyaç-larini baska bir arkadas karsilaya-maz. Ebeveyne düsen yanlis yap-tiklarinda gerektiginde çocugu kendinden bile korumaktir. Önce-likle gence onu dinleyecek kadar sabir göstererek zaman ayirmak gerekir. Önemli bir sorun olmaksi-zin da gençle keyifli zaman payla-simi son derece önemli. Çok begendigim bir Afrika Atasözü der ki “Nereye gidecegini bilemiyorsan nereden geldigini hatirla” Genç kafasi karistiginda ileriyle ilgili hedeflerinde bocalamalar yasadiginda ailesinde nasil olmus, ailesi ne der, ailesi nereye kadar onu destekleyecek dönüp ona baktiginda yolunu bulacaktir.