TORBALI’NIN geçmisi gün yüzüne çikiyor. Tarihçilerin arastirmalari sonucunda elde edilen binlerce belge önümüzdeki aylarda, restore edilen zahire deposunda sergilenmeye baslanacak. Basbakanlik Osmanli Arsivi Görevlileri ile Torbalili tarihçiler Nejat Çetin ve Yasin Kayis’in ortak çalismasi sonucu derlenen belge, fotograf, ve resmi yazismalar; Torbali hakkinda bilinmeyen gerçekleri ortaya çikaracak. Belgeler arasinda en eski tarihli olani, 1467 yilinda II. Murat döneminde düzenlenmis, bölgedeki vergi mükelleflerini belirten ve bölgedeki tarimsal ürünleri anlatan resmi yazismaya ait belge. O dönemde Torbali’nin ismi “Deryande” olarak geçmekte. 1500’lü yillarin basindan itibaren ise Deryande yerine Torbali ismi kullanilmaya baslaniyor. Serginin kapsami 1467 yili ile 1970 yili arasinda düzenlenmis, Torbali ile alakali belge, fotograf ve resmi yazismalar.

EN BUYUK DEGISIKLIK 93 HARBINDEN SONRA

1430’LU yillarda tamamen Osmanli topragi olan Torbali, o yillardan beri bölgenin nüfusu kalabalik önemli yerlerinden bir olarak geçiyor. Torbali’ya en büyük yatirimi ise II. Abdülhamit yapti. Devlet çiftlikleri ve tren yolu yapilan ilçe o günden bugüne gelismeye devam ediyor.  Ilçedeki nüfus profili yüzyillar boyu ayni kalsa da ’93 Harbi’ olarak bilinen 187879 yillarinda Osmanli Devleti ile Rusya arasinda yapilan savas sonrasi Osmanli’nin güç kaybetmesi sonucu; Osmanli topraginda olan Balkan ülkelerinin bu durumdan faydalanarak bagimsizliklarini ilan etmesiyle birlikte o topraklarda yasayan vatandaslarin Torbali’ya göç etmesi nüfus dengesinde ve profilinde büyük degisiklikler yasanmasina neden oldu.

4700 BELGE GELDI

BASBAKANLIK Osmanli Arsivi Görevlileri’nden Abdurrahman Yarar, Gülçin Abay ve Orhan Özdil; 6 aylik çalismalari sonucu elde ettikleri 4700 civarinda belge ve resmi yazismayi Kent Arsivi’ne teslim etti. Belgeleri bulmalarinda büyük katkilari olan Özbey Ilkögretim Okulu Müdürü Nejat Çetin’i ziyaret eden tarihçiler, dört gözle serginin açilacagi günü bekliyorlar. Restorasyon çalismalari bitmek üzere olan II. Abdülhamit döneminde yapilmis zahire deposunda yapilacak sergi için geri sayim baslarken; çalismalarin bitimiyle Torbali’nin geçmisini aydinlatacak belgeler halka sunulacak.
40 PARÇALIK  SERGI

TORBALI Belediyesi’nin sponsorlugunda gerçeklesen çalismalarda Osmanli arsivleri ile Cumhuriyet arsivleri belgeleri bir arada olacak. Ayrica sergide 40 parçalik, seçme eserlerden olusan bir bölüm de yer alacak. Yerel Kent Arsivi kurma çabasi içinde olduklarini söyleyen tarihçi Orhan Özdil: “Kent Arsivi için belediyenin büyük destegi oldu. Genelde konu kültür olunca pek sahip çikan olmaz ama Torbali Belediyesi tarihi binalari koruma ve düzenleme konusunda oldukça istekli” seklinde konustu. Belgelerden anlasildigi kadariyla Torbali ilçesinin merkezi pek çok defa yer degistirmis. Kimi zaman Tepeköy merkez görünürken kimi zaman Torbali Mahallesi bölgenin merkezi olarak kayitlarda yer aliyor. 1928 yilindaki depremden sonra ise Torbali’nin merkezi Ertugrul Mahallesi olarak gösteriliyor ve o günden beri de merkez bir daha degismedi. Belgeler arasinda Dirmil (Korucuk) köyü camiine yeni bir hatip atanmasi hususunda dönemin Sadrazami Koca Mustafa Resit Pasa’nin emrinin yer aldigi belge mevcut.