Kişilik, bireyin zihinsel, duygusal, sosyal ve fiziksel özelliklerinin süreklilik gösteren yönlerini içerir ve bireyin göreceli olarak kalıcı eğilim, davranış ve ilişki kalıplarını belirleyen en temel unsurdur. İnsan gelişimi fiziksel, zihinsel, sosyal ve ahlak gelişimi gibi çeşitli temel boyutlardan oluşan karmaşık bir süreçtir ve her bir boyut arasında karşılıklı bir ilişki bulunmaktadır.

Kişilik gelişiminde, doğuştan gelen genlerle yani anne babalardan çocuklara geçen özelliklerle çevresel etmenler etkili olmaktadır. Gelişimin bazı yönleri kalıtımdan bazı yönleri de çevreden etkilenirken, birçok yönü ise her ikisinden de etkilenmektedir. Genetik etkenler daha çok çocuğun potansiyelinin belirlenmesinde ön planda iken, çevresel faktörler de bu potansiyelin kullanımına yöneliktir.

Davranışçı psikologlara göre insan tabiatı esnek ve yumuşak olup, bulunduğu çevreye göre şekil alır. Bu nedenle kişiliğin gelişiminde çevre, kişiliğin ilerde alacağı şekli belirleyen en önemli unsurlardandır. bunun yanı sıra kişilik gelişiminin büyük ölçüde şekillendiği çocukluk yıllarında ebeveynlerin çocuklarına karşı tutumları önemli faktörler arasındadır. Çocuk büyüdükçe çevresel faktörler de değişmeye ve gelişmeye başlar. Bu süreçte kişilik gelişiminde ailenin etkisi azalırken; arkadaş çevresi, okul, öğretmen, kültür ve sosyal yapı gibi diğer psiko-sosyal değişkenlerin etkisi artmaya başlar.

Olgun ve dengeli bir benlik geliştirmek amacıyla kişilik devamlı gelişme eğilimindedir. Ergenliğin sonlarına kadar devam eden kişilik gelişimi süreci, kişiliğin duygu, düşünce ve davranış boyutlarında bireyin tutarlı ve bütünlük sağlayan bir yapıya ulaşması ile oluşmuş sayılmaktadır. iç çatışmaların daha az ve dengelenmiş olduğu düşünülen bu yapı zaman içinde değişikliklere uğramasına rağmen temel özelliklerini sürdürme eğilimindedir.

Çocuğunuzun kişilik gelişiminde sizin davranışlarınızın ne kadar etkili olduğunu biliyor musunuz?

Ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumları, bireyin kişiliğinin belirlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Ebeveynlerin bireyin hayatındaki en önemli kişiler olduğu ve ebeveynler ile iyi bir ilişkinin genç ve erişkin ruh sağlığında önemli bir rol oynadığı pek çok araştırmacı tarafından belirtilmiştir. Ebeveynleri ile sağlıklı ve doyurucu ilişkileri olan bireyler aile dışındaki çevre ve arkadaşları ile daha kolay istendiği yönde ilişkiler geliştirebilmektedir. Bu sebeple ebeveynlerin çocukları ile olan ilişkileri ve çocuklarına nasıl davrandıkları kişilik gelişimi için önemlidir.

Çocuklar birtakım genel tutumları ve bazı özel davranışları anne-babalarını gözlemleyerek öğrenirler. Bir erkek çocuğu babasını model alarak erkek gibi davranmayı, kız çocuğu ise annesini model alarak kadın gibi davranmayı öğrenir. Bu örnek alma sürecinde çocuklar, anne- babanın birçok kişilik özelliğini taklit ederken, ahlaki ve kültürel değer ve standartlarını da benimsemektedirler. Bu nedenle anne babaların tüm davranışları, çocuğun kişilik gelişimini etkiler.