Ilçede 35 bin dekarda üretilen domatesten yilda 200.000 ton ürün elde ediliyor. Bu ürünlerin %95’i salçalik, geriye kalani ise kurutulmus ve sofralik olarak degerlendiriliyor

25 yil öncesine kadar bereketli arazileri ile anilan, fakat son dönemde gelisen sanayi cazibesi ile ön plana çikan Torbali, tarim ile sanayinin harmanlandigi ilçelerin basinda geliyor. Dünyaca ünlü dev firmalara ev sahipligi yapan ilçede bir yanda ‘metal sanayi, mobilya, mermer ve tekstil’ sanayi gelisirken bir yanda da tarima dayali sanayi gelisiyor. Vergi sira-lamasinda Kocaeli, Izmit, Denizli, Bursa gibi illerle yarisan Torbali’da tarimsal sanayinin gelismesine etkili olan ürünlerin basinda domates geliyor. Bir zamanlar Torbali’da çirçir fabrikalarinin bacasini tüttüren pamugun üretimi ise gittikçe azaliyor. Tarimsal sanayinin hammaddesi tarim ürünü oldugu için çiftçinin ürünün elde kalmasi riski ortadan kalkiyor. Ilçede Tat ve Tukas gibi salça fabrikalari faaliyet gösteriyor. Türkiye’nin önde gelen salça fabrikalari günde binlerce ton domates isleyip salça yapiyor. Ilçe disindan da çok sayida salça fabrikasi Torbalili çiftçilerden alim yapiyor. Diger taraftan son yillarda yurt disinda kurutulmus domates oldukça fazla tüketilmeye baslayinca Torbali’da kurutulmus domates sektörü olustu. Ilçede TAT, TUKAS, VSM Gida gibi firmalarin sektörde bu alanda önemli pazar payina sahip. Salça fabrikalarinin yaninda kurutulmus domates üreten fabrikalarda yogun miktarda domates satin aliyor. Bu nedenle Torbali’da birçok çiftçi domates üretmeye basladi.

1 YILDA 144 BIN 970 TON HAMMADDE

TORBALI’NIN ev sahipligi yap-tigi önemli sanayi kuruluslarindan olan, ‘Tarima dayali sanayinin’ gelismesine önemli katki sunan Tukas, 2010 yilinda da iddiali girdi. Tukas; domates, bezelye, kornison, kapya biber, sari sivri biber, misir, dereotu ve domates biberi ürünlerinde 2009 yilinda yaklasik 2.600 hektar tarimsal alani kapsayan 144.970 ton ham-madde tedarik sözlesmesi ger-çeklestirdi. Bu rakamin yüzde 60’ini domates kapsiyor.Tukas Genel Müdürü Ahmet Sükrü Yilmaz, AB ülkeleri, ABD, Avustralya, Japonya, Afrika ülkeleri ve Orta Dogu ülkelerine ihracat yapan sirketin bu yil 32 milyon dolar ihracat geliri hedef-ledigini bildirdi. Yilmaz, Torbali fabrikasinin 2010’da tam kapasite ile çalisacagini söyleyerek, “Tor-bali Fabrikasi’nda yeni kurulan salça tesisinde bu yil da tam ka-pasite ile üretim gerçeklesecektir. Tukas’in Torbali’daki yeni salça tesisi, sektöründe en modern teknolojiye sahip ve ülkemizdeki tek otomatik kartonlama yapan tesis olma özelligine sahip.  Bu gelismelerin isiginda sirketimiz açisindan 2010 yili stratejik yol haritasinin belirlendigi bir yil olmustur” dedi.
 
KOÇ’UN TERCIHI

40 yildir gida sektörünün en iddiali oyuncularindan biri olarak Koç Grubu bünyesinde faaliyet gösteren Tat Konserve Sanayi A.S., aldigi stratejik karar çerçevesinde daha önce Yenisehir’de olan fabrikasini 3 yil önce Torba-li’ya tasiyarak, 2007 üretim sezo-nu öncesinde Torbali’daki yeni tesislerinin açilisini gerçeklestir-di. Fabrika su anda tam kapasite ile çalisiyor. Yaklasik 5 milyon dolarlik yatirimla faaliyete geçen yeni tesis, günde 3000 ton doma-tes isleme kapasitesine sahip. Tat Konserve Genel Müdürü Güçlü Toker, tesislerin Torbali’ya tasinma gerekçesiyle ilgili olarak: “Iz-mir ve çevresinde yüksek doma-tes arzi bulunuyor. Buna karsilik, kurulu üretim kapasitesi son derece düsük, bu nedenle domates hem uzaga tasiniyor hem de sezon çok kisa sürüyor. Hâlbuki bu bölgede domates üretim maliyeti diger bölgelere göre daha dü-sük. Bölgede yetisen domatesler son derece iyi kalitede. Torbali ve çevresinde iklim kosullarinin da uygunlugu nedeniyle erken hasat yapma imkâni da mevcut. Biz zaten yillardir bu bölgeden ciddi miktarlarda domates almakta idik. Torbali ovasinin bereketinden biz de faydalandik” dedi.

SALÇALIK VE KURUTULMUS DOMATES

SANAYI olusturacak kadar yogun ekime sahip olan domatesin Torbali’daki yükselisinin tarihi Tukas Salça Fabrikasi’nin ilçede 1989 yilinda faaliyete girmesine dayaniyor. Bu tarihten itibaren ilçede ekimi yayinlasan domates pazari son olarak 2007 yilinda Tat Konserve’nin faaliyet girmesi ile zenginlesti. Salçalik domates alimi ile birlikte hareketlenen Pazar, son 5 yilda kurutulmus domates fabrikalarinin sayisinin 3′ü bul-masi ile daha da güçlendi. Torbali’da 2009 yili sonu itibariyle 42.600 dekar alan da domates ekilirken 330.000 ton ürün elde edildi.

3 AYDA 10 BIN KURUTULMUS DOMATES

ILÇEDE 4 yildir domates kurutup yurt disina gönderen firmalardan biri olan BAPA gida Avrupa’ya yaptigi kuru domates ihracati ile adindan sikça söz ettiriyor. Firma 250 bin metre kare alana hazirladigi sergide domates kurutuyor. Yaklasik 6 gün süren çalisma sonunda kurutulan domatesler paketlenerek yurt disina gönderiliyor. Oldukça zahmetli bir is olan domates kurutuculugunda yogun is gücüne ihtiyaç duyuluyor. Sanliurfa, Diyarbakir, Gaziantep, Mardin, Mus ve Van’dan Torbali’ya kurutulmus domates isinde çalismak üzere binlerce kisi geldi. Türkiye’nin en büyük kurutulmus domates üretme tesislerine sahip olduklarini dile getiren Bapa Gida’nin Sahibi Ilker Isik: “300 kisilik bir ekiple 250 dönümlük bir arazide domatesleri kurutu-yoruz. Yaklasik 4 veya 5 gün günesin altinda kuruyan doma-tesleri toplatip tesislerimizde ambalajliyoruz. Domateslerin yetistigi ve kuruyabilecegi yaklasik 3 aylik süreçte, 10 bin ton kurutulmus domates üretiyo-ruz. Daha sonra bunlar paketlenip soguk havada beklemeye aliniyor ve stoklaniyor. Uretim olmayan diger tüm aylarda yurtdisinda Amerika, Italya, Hollanda, Bel-çika gibi birçok Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor” dedi.

HEDEF: 1500 TON

3 yildir Torbali’da bulunan VSM Gida üretimini yaklasik 100 bin m²’lik bir alanda gerçeklestiriyor. Agirlikli olarak kurutulmus do-mates imalati bulunan firma yilda 750-1000 ton arasinda üretim yapiyor. Urettigi kurutulmus do-matesleri 13 ülkeye ihraç eden VSM Gida’nin 30′a yakin müste-risi var. Basta Torbali olmak üze-re Bergama ve Manisa’da özel olarak üretilen domatesleri satin alarak kurutan firma yilin sadece 50 gününde üretim yapabiliyor. Çiftçiye Subat ayinda fide, tohum ve gübre destegi veren firma çesi-dini de kendilerinin belirledigi domatesleri seçerek aliyor. Soguk hava depolarinda 1 yil süreyle saklanan kurutulmus domatesler müsterilerin taleplerine göre am-balajlanarak gönderiliyor.VSM Gida Genel Müdürü Serden Yel, “Biz bu yil 1500 tona yakin üretim gerçeklestirmeyi planliyo-ruz. Torbali ovasi domates üreti-minde çok verimli bir bölgedir. Yatirim için burayi seçmemizde en büyük etkenlerin basinda böl-genin verimli araziler ve üretici sayisinin fazlaligi geliyor” dedi.