Izmir’in önde gelen sanayicilerinden Ulukartal, Torbali ile ilgili çarpici tespitlere bulundu. Cem Uzan’in bir dönem ilçede birinci olmasinin yozlasmanin kaniti oldugunu söyleyen ünlü sanayici ilçeye dikkat çekti

TURKIYE’NIN önde gelen isadamla-rindan Kartal ve Pastavilla makarnala-rinin kurucusu, Karakuyu’da faaliyet gösteren Verde Zeytinyaglari’nin sahibi sanayici Ali Ulukartal, tecrübelerini ve birikimlerini paylastigi söylesisinde Torbali’nin içerisinde bulundugu kültü-rel durumu özetledi. Bir dedesi Sultan Abdülhamit’in Maliye Bakani olan ve ailesi Izmir’in önde gelen esraflarindan olan Ulukartal, Torbali’nin büyük bir kültürel yozlasma yasadigini, gelisim açisindan Ödemis ve Tire ile kiyas-lanamayacagini söyledi.

DOLANDIRICI BIRINCI OLDU
CEM Uzan’in 2002 genel seçimin Tor-bali’da birinci parti olmasinin ilçenin durumunu özetledigini söyleyen Ulu-kartal, “Dolandiricinin biri çikip Türkiye’de Genç Parti diye bir parti kuruyor ve bu parti Torbali’dan birinci çikiyor. Bu durum Torbali’da kandiri-lan insan sayisinin fazla oldugunu gös-teriyor. Her hizla gelisen yerde toplu-mun temel basamaklari iyi kurulmadigi için yanlisliklar çok oluyor. Torbali’da ne yazik ki kültürlü insan toplulugu yok. Ayrica Torbali’nin en büyük so-runlarindan bir tanesi de ilçedeki tefeci sayisinin fazlaligi” dedi. Basarili isada-mi zeytin ve zeytinyagi sektörü ile ilgili önemli açiklamalarda bulundu.

Kartal ve Pastavilla makarnalarinin kurucusu, zeytinyagi sektöründe önemli bir yer sahip olan Verde’nin sahibi, Türkiye’nin önde gelen isadamlarindan Ali Ulukartal ilk
kez konustu. Ulukartal devletin zeytini ve zeytinyagini tanitmasi gerektigini söyledi

Devlet ‘zeytin açilimi’ yapmali
TURK gida sektöründe 1928’den beri faaliyet gösteren Ulukartal, makarna sektöründe Kartal ve Pastavilla makarnalariyla göster-mis olduklari basariyi 1996 yilin-dan itibaren zeytinyagi üretimin-de Verde markasiyla devam ettiri-yor. Zeytinyagi sektöründe önem-li bir yere sahip olan Verde’nin Yönetim Kurulu Baskani Ali Ulu-kartal, bu yil ‘yok yili’ olmasina ragmen alinan mahsulün geçtigi-miz yildan daha fazla oldugunu belirterek bunda kuraklik döne-minde meyve vermek yerine kök-lerini gelistiren agaçlarin yagan yagmurlar ile daha fazla mahsul vermesinin çok büyük etkisi oldu-gunu söyledi. Önümüzdeki yil Türkiye genelinde 300 bin ton mahsul alinmasini bekleyen Ulukartal, Türkiye’de zeytinyagi tüketiminin arttirilmasi için dev-letin ücretsiz tanitimlar yapmasi gerektigini söyledi. Ulukartal ile bu yil alinan mahsulü, önümüzde-ki yil alinacak mahsulden beklen-tilerini, zeytin yagi sektörünü, köylüyü ve Torbali’yi konustuk.

100 MILYAR DOLAR CIRO
1996 yilinda zeytinyagi üretimi ile sektöre girdiklerini belirten Ulukatral “Verde yilda 25 bin ton zeytinyagi üretiyor. Yillik cirosu 100 milyar dolar olan firma top-lam cirosunun % 85’ini Amerika, Kanada, Ispanya, Italya, Rusya ve Çin’e gerçeklestirmis oldugu ihra-catla sagliyorsa da Iç pazarda da %16 Pazar payina sahip. 120 personelin bulundugu fabrikaya Türkiye’nin her yerinden zeytin getiriliyor. Firmanin en büyük avantaji çikan yag miktarini kon-trol altinda tutan büyük bir labo-ratuvarin bulunmasi” dedi.

ORGANIK ZEYTINCILIK VERIMLI OLMADI
BU yil mahsulde kurt bulundugu-nu belirterek bu durumun zeytin asidinin büyük çapta yükselmesi-ne sebep oldugunu söyleyen Ulu-kartal “Kurt olusmasinin önüne geçebilecek olan tek tedbir ilaçla-ma. Bu da ya çiftçi kendi tarlasini kendi ilaçlamasi ile önlenecek ya da uçakla havadan genis çapli bir ilaçlama yapilarak önüne geçile-cek. Organik zeytin yetistiriciligi-ne Karacaaga,Belenbasi, Kiniklar, Dogancilar, Dagkizilca, Karakiz-lar ve Karaot’da olmak üzere toplam 8 ila 10 bin dönümlük bir bölgede baslandi. Fakat organik yetistiriciligin sonuçlari çok verimli olmadi. Yapilan sonuçlar-dan ciddi bir sonuç elde edileme-di. Mevsim itibarîyle havanin nemli ve ilik gidiyor olmasi da bu yilki zeytin veriminde büyük bir etken. Eger bu yil ziraî ilaçlama havadan yapilmis olsaydi zeytin kurdu olmazdi” dedi. Zeytinyagi-nin içinde hiçbir fazlayi bulundur-mayacagina deginen Ulukartal üretim esnasinda kurdun dahi disari atildigini belirterek vatan-daslar zeytinyaginin kurtlu olaca-gi düsüncesine kapilmasi gerekti-gini söyledi.

YOK YILINDA ÇOK MAHSUL
BU yil Türkiye çapinda 160 bin-170 bin ton civarinda mahsül elde edilmesi beklendigini belirterek geçtigimiz yil bu rakamin 120 bin-130 bin ton civarinda oldugu-nu ve bu yil zeytinin yok yili ol-masina ragmen geçen yila oranla daha fazla verim elde edildigini söyleyen Ulukartal “2000-2007 yillari arasindaki dönemlerde kü-resel isinmanin etkisiyle kuraklik yasandi. Bu durumun sonucunda da mahsul azaldi. Özellikle de Mart ve Kasim aylari arasinda neredeyse hiç yagmur yagmamis-ti. Bu sebeple agaçlar mahsul yapmak yerine kendini yasatmaya çalisti. Agaçta kök yapilasmasi oldu. Gelisen kökler yagisin ol-msi ile birlikte yok yilinda yüksek verim elde edilmesini sagladi. Önümüzdeki yil çok daha mahsul olmasini bekliyoruz. Türkiye’de 2000 yilinda 200 bin ton mahsul alinmisti. O tarihten beri yüzde 50 oraninda yeni dikimler oldu. Köylü agacina çok daha iyi bakti. Zeytin yüzde 10-15 oraninda elektrikli silkme aletleriyle top-lanmaya basladi. Damlama sula-ma kullanimi yüzde 10-15’lere vardi. Tüm bu etkenlerle birlikte önümüzdeki yil ülke genelinde 300 bin ton zeytinyagi olacagini düsünüyorum” dedi.

70 BIN TON ZEYTINYAGI TUKETIYORUZ
DUNYA ticaretinin Türkiye’deki yagin fiyatini belirledigine deginen Ulukartal “Iç piyasada tüketilen yagdan çok daha fazla miktarda yagi ihraç ediyoruz. Türkiye’de sadece 70 bin ton zeytinyagi tüketiyoruz. Bu da neredeyse kisi basina 1 litre yag tükettigimiz anlamina geliyor. Ihraç ettigimiz yaglarin dünya pazarinda olusturdugu fiyat da iç piyasanin fiyatini belirliyor” seklinde konustu

2,5 MILYON TON ZEYTINYAGI
DUNYADA zeytin üretiminin sadece Akdeniz ülkelerinde yapil-digini ve zeytinyagi yapiminda kullanilan zeytinlerin sadece yüz-de 1,5 gibi bir kisminin Akdeniz iklimine sahip diger ülkelerde yetistigini belirten Ulukartal “Bu-nun en büyük nedeni de zeytin agacinin -11,-12 derecede donma-sidir. Dünyada 130 milyon ton bitkisel yag üretilirken sadece 2,5 milyon ton zeytinyagi üretimi yapiliyor” dedi.

E VITAMINI ÇOK YUKSEK
YAGIN kalori orani en yüksek olan besin oldugunu belirterek zeytinyaginda da diger yaglarda oldugu gibi 9 bin kalori bulundu-gunu söyleyen Ulukartal “Fakat zeytinyagi digerlerinden farkli olarak bir meyve yagidir. Diger yaglarda isleme asamasinda içeri-sinde bulunan E vitamini degerini kaybediyor. E vitamini insanlarda hücre çogalmasini saglayan bir vitamindir. Yaslanmayi da gecik-tiren E vitamini vücut için çok önemlidir. Fiyati da diger yaglar-dan 2,5 kat fazladir. Yag dünya-daki en ucuz besin kaynagidir. Dünyada 7,5 milyar insan yasi-yor. Bu sayinin yüzde 75’ini bug-day, pirinç, bitkisel yag, seker ve patates besliyor. Yüzde 25’ini ise et, süt, kurubakliyat, meyve ve sebze besliyor. Bu besinler ile ka-lori orani kiyaslandiginda aslinda zeytinyagi pahali olarak görülme-meli” dedi.

DEVLET DESTEKLEMELI
TURKIYE’DEKI zeytinyagi tüketiminin de arttirilmasinin mümkün oldugunu fakat bunun için ciddî boyutta tüketimi artti-racak reklamlarin yapilmasi ge-rektigini söyleyen Ulukartal “Bu anlamda devletin zeytin üretici-sine destek olmasi gerekiyor. Bazilari zeytinyaginin koktugunu söylüyor. Anadolu insani zeytin-yaginin kokusunu kaldiramaz. Zeytinyagi tüketiminin yüzde 40-50’si Riviera yagdan olusuyor. Yemek yaparken zeytinyaginin besin degerini kaybetmemesi için soganin öldürülmesi asamasinda kullanilacak yagin sadece 1/4’ü kullanilmasi kalan kismi ise pismeye yakin ilave edilmelidir. Böylece içindeki E vitamini daha etkili olur” dedi.

VERGISIZ IS YAPIYORLAR
TORBALI’DAKI zeytinlerin yüzde 25’ini Verde’nin siktigini belirten Ulukartal “Torbali Ilçe Tarim Müdürü Muhittin Cengiz prim almak için gelen çiftçinin yüzde 95’inin Verde’den geldigini söylüyor. Nedeni çok basit çünkü baskalari vergisiz is yapiyor. O yüzden de fatura onaya gitmiyor. Böylece de esitlik olusmuyor. Devletin bunlarin pesinde kosma-si gerekir” dedi.
KUSAKTIR BASARILIYIZ
7 IS hayatinda elde ettigi basarisi-nin ailesindeki 7 kusaga dayandi-gini belirten Ulukartal “Benim bir dedem Abdulhamit’in Maliye Bakani, bir baska dedem de Izmir Belediye Baskaniydi. Ailemizde bilgi akimi hiç bitmiyor. Biz aile olarak her zaman dürüstlük ve insanliga hizmet felsefesi ile ha-reket ettik.Hepimizin hayati gele-cek nesillere güzel bir isim birak-mak için çalismakla geçti. Ben 71 yasimda olmma ragmen Pazar günleri bile çalisiyorum. Çünkü insanlari ve çevreye faydali ol-mayi çok seviyorum. Dünyada gördügüm yeniliklerin bizim ülkemizde de olmasini istiyorum ve bunun için çalisiyorum” sek-linde konustu.

KULTURLU BIR TOPLULUK YOK, TEFECI ÇOK
TORBALI hizla gelisip ve bü-yüdügünü söyleyen ve bu ne-denle de çok sayida göç aldi-gini belirten Ulukartal “Dolan-diricinin biri çikip Türkiye’de Genç Parti diye bir parti kuru-yor ve bu parti ülke genelinde sadece Torbali’dan birinci çi-kiyor. Bu durum Torbali’da kandirilan insan sayisinin fazla oldugunu gösteriyor. Her hizla gelisen yerde toplumun temel basamaklari iyi kurul-madigi için yanlisliklar çok oluyor. Torbali’da ne yazikki kültürlü insan toplulugu yok. Ayrica Torbali’nin en büyük sorunlarindan bir tanesi de il-çede çok sayida bulunan tefe-ciler. Ilçe tefeci kayniyor. Gö-çe bagli olarak gelisim çok zayif. Kültürel anlamda bir ha-reketlilik yok. Ödemis ve Tire ile kiyasladigimizda ilçedeki sorunu daha net görebiliriz”

KÖYLUNUN CEBINDE KAGIT PARA YOK
KÖYLUYE 600-700 bin TL civa-rinda sifir faizle avans dagittikla-rini ancak köylünün mahsulünü topladigi halde geri ödemeyi ya-pamadigini söyleyen Ulukartal “Aldigi parayla öncelikle faizle al-digi borcunu kapatmaya çalisiyor. Geri ödeme yapmayanlar avans alabilecek diger köylünün önünü kesmis oluyor. Avrupa toplulugu olan ülkelerde zeytin üreticilerine kilo basina 3 TL prim veriliyor. Türkiye de ise verilen prim sade-ce 20 Krs. Torbali’da köylü zen-gin degil. Yarisinda hasir bulunan kalan kismi toprak olan köy evleri var. Fakirligin hemen yani basin-da da villa yapilmis. Insanlar ara-sindaki uçurum çok fazla. Köylü-nün cebinde kagit para bulmak bile mümkün degil. Ilçedeki köylü artik tanidik biriyle karsilasmak-tan korkuyor. Çünkü cebinde bir bardak çay ismarlayacak parasi yok. Bu sosyal dengedeki bozuk-luk düzeltilmeli. Varligin hemen yani basinda cebinde parasi ol-mayan fakir insanlarin olmasi bü-yük bir ayip” seklinde konusarak sözlerini noktaladi.

TAYYIP BEY KENELERI TEMIZLEDI
ZEYTINDEN çikan kara su çevre-yi kirlettigini belirterek kendileri-nin çevre kirliliginin önüne geç-mek için 10 bin tonluk bir havuz yaptirdiklarini söyleyen Ulukartal, bunun için 700 bin dolar para harcadiklarini ifade etti. Baska is-yerlerinin atiklarini derelere birak-tiklarina da deginen Ulukartal firmalarin bu sekilde çalismasi gerektigini söyledi. Devletin her zaman Taris’i çiftçiye uzanan bir el olarak gördügünü ve bu yüz-den de hep yüzde 50 eksik faizle destekledigini söyleyen Ulukartal “Taris ise zaman içinde politikaya bulasmis ve ekonomik olmayan ölçüler içinde batmistir. Taris yil-larca devletin eli ayagi gibi görül-dü. Oysa Tarim Bakanligi teskilat-lariyla da çiftçiye ulasilabilirdi. Basbakan Erdogan’in en çok tak-tir ettigim yönü de devletin kene-leri olan birlikleri temizlemesi oldu” seklinde konusarak sözle-rini noktaladi.