Torbali’nin yakin gelecekte inanç ve kültür turizminde Izmir’in en önemli merkezlerinden biri haline gelmesi bekleniyor. Metropolis ve Dagkizilca Nif Dagi kazi çalismalari, ilçeye tarihi bir deger kazandiriyor

SON yillarda arkeologlar, tarihçiler ve turizmcilerin ilgi odagi olan Torbali’nin yakin gelecekte inanç ve kültür turizminde Izmir’in en önemli merkezlerinden biri haline gelmesi, yerli ve yabanci turistlerin akinina ugramasi bekleniyor. Basta Metropolis olmak üzere ilçede bulunan tarihi yapitlar, dag köylerindeki eski tas evler, Sultan Ikinci Abdülhamit’in padisahlik döneminde yaptirdigi okullar, camiler, havuzlar ve çesmeler Torbali’yi ziyaret edenler tarafindan büyük ilgiyle karsilaniyor. Metropolis Antik Kenti ve Dagkizilca Nif Dagi kazi çalismalarinin gelecek yillarda ilçenin kaderini degistirmesi bekleniyor. Selçuk ve Kusadasi gibi bölgenin turizm merkezlerine yakinligiyla iyi bir konuma sahip olan Torbali, günübirlik turizmden de pay alabilecek bir potansiyele sahip.

2 BIN 500 YIL ÖNCESININ PLANLI KENTI

GEÇTIGIMIZ aylarda ören yeri kapsamina dahil edilerek 1 trilyon TL kaynak ayrilan Metropolis, günümüzden yaklasik 2 bin 500 yil önce planli bir kent olarak kuruldu. Kocadiz Dagi’nin eteklerinde bulunan Metropolis kazilarinin güncel ve agirlikli alanini, antik kent ve yakin çevresi olusturuyor. Bronz Çagi yerlesimi olan Badem Gedigi Tepesi 6 bin 750 metrekare, Geç NeolitikKalkolitik Çag yerlesimi olam Dedecik Heybelitepe 800 metrekaredir. Kazisi tamamlanarak ziyaretçilere açilan antik bouleuterion (meclis binasi), stoa, hamam ve gymnasium, akropolis mozaikli evler ve dükkanlar görülmeye deger kalintilari olusturuyor. Metropolis’in önemi, Izmir ve Efes arasindaki ana yol üzerindeki stratejik bir tepe ve eteklerinde kurulmus olmasinda yatmaktadir. Her türlü ticari malin rahatça ulastirilabildigi bu küçük fakat önemli kent, çevresindeki verimli ovalardan saglanan gelirlerle gelismis, özellikle sarap üreticiligiyle ünlenmistir. Metropolis’in bir baska önemi ise Priene disinda nadiren görülen Helenistik Dönem anitlarina sahip olmasidir.

ÖNEMLI KALINTILAR

Tiyatro: Metropolis’te tiyatro, Helenistik Dönem’de yaygin uygulamaya uygun olarak, kentin güneye bakan, sist ana kayadan olusan yamacinin üzerine insa edilmistir. Oturma bölümü, diazoma ile ikiye ayrilir. Alt bölümde merdivenlerin ayirdigi kisimda 7 kerkis (kama planli bölüm), üst kisimda ise 14 kerkis bulunmaktadir. Toplam oturma kapasitesi 3 bin 600 kisidir.

Akropolis: Akropol, kent tarihinin arastirildigi bir laboratuvar olma özelligini tasimaktadir. Burada yapilan sondajlar, insanlarin M.Ö. 3 bin yillarindan itibaren burada yasamaya basladiklarini ortaya çikarmistir.

Mozaikli Salon: Tiyatronun dogu kenarina bitisik insa edilen Roma Dönemi’ne ait genis mekanin duvarlarinda geometrik sekilli freskler, taban dösemesinde ise renkli taslarla yapilmis iki panel mozaik ortaya çikarilmistir. Ana mozaigin merkezinde tiyatro ve eglence tanrisi Dionysos, karisi Ariadne ve konuyla ilgili mitolojik karakterler yer alir.

Bouleuterion (meclis binasi): Antik dönemin meclis binalari olarak adlandirilan bouleuterionlarda, kentle ilgili kararlar alinirdi. M.Ö. 2. yüzyilin ortalarinda yapilan Metropolis Bouleuterionu, 400 kisi kapasiteye sahip, isinsal merdivenlerle iki bölüme (kerkides) ayrilmistir.

Stoa: Yagmur ve günesten korunmak amaciyla yapilan stoalar, dini törenlerde, siyasi ve felsefi toplantilarda, ticari ve kültürel etkinliklerde kullaniliyordu. M.Ö. 2. yüzyilda insa edilen Metropolis Stoasi’nin uzunlugu 67 metre, genisligi ise 10 metreydi.

Yukari HamamGymnasium: Roma hamamlari, yikanma islevinin yaninda günümüzdeki spor merkezleri gibi etkilesim alanlariydi. Yazitlara göre, ön hamam, masaj odasi ve ana hamam bölümlerinden olusan Metropolis Hamami’nda sicaklik döseme altinda bulunan bir metre yüksekligindeki isitma sistemiyle (hypocaust) ve duvarlara yerlestirilen içi bos tuglalarla (tubuli) saglaniyordu.

Asagi HamamPalaestra: Halk arasinda ‘Han Yikigi’ olarak adlandirilan kalintilarda yapilan kazilarda, Roma Imparatorluk Dönemi’ne ait yaklasik 40×40 metre ölçülerinde, görkemli bir hamam kalintisi ortaya çikarildi. Yapi çevresinde 2008’den beri sürdürülen arastirma ve kazilarda, hamamin dogusundaki düzlükte bir avlu (palaestra) bulundu.
Atriumlu Evler: Metropolis’te bugüne kadar ortaya çikarilan yapilar arasindaki iliski, düzenli bir kent plani organizasyonunun varligina isaret eder. 2003 sezonu çalismalarinda, ortasinda avlu ve havuz bulunan yapilar ortaya çikarildi.
Araplitepe Kilisesi:
Bizans Dönemi’nde piskoposluk merkezi olan kentin dogu yamacindaki Araplitepe mevkinde yaklasik 20 metre genisligi ve 40 metre uzunlugunda önemli bir erken Hiristiyanlik kilisesine ait kalintilar bulundu.