En son 1928 yılında tüm Batı Anadolu’da hissedilen yüzyılın en büyük depreminine nende olan Dağkızılca fayı, 87 yıldır sessiz. Uzmanlar 87 yıldır sessiz olan Dağkızılca fayının yeniden harekete geçmesinden endişe ediyor.

17 Ağustos depreminin acılarının hala kabuk bağlamadığı ülkemizde deprem gerçeği bir kez daha gündemde. Geçmişinde depremin yarattığı acılara sık sık tanık olan İzmir’in yeni bir deprem yaratma potansiyeli olan kaç adet diri fayı var? MTA’nın İzmir merkezli ve 50 kilometre yarıçaplı araştırması bu konuya ışık tutuyor. MTA’nın araştırmasında son yüzyılda deprem üretmiş faylar arasında Torbalı’nın da üzerinde olduğu Dalkızılca hattına özellikle dikkat çekiliyor.

87 YILDIR SESSİZ FAY

MTA’nın ”İzmir yakın çevresinin diri fayları ve deprem potansiyelleri” başlıklı ve Dr.Ömer Emre (Jeomorfolog), Dr.Selim Özalp (Jeoloji Yük. Müh.), Ahmet Doğan (Jeoloji Yük. Müh.) Dr.Volkan Özaksoy (Jeoloji Yük. Müh.), Cengiz Yıldırım (Jeomorfolog), Fikret Göktaş (Jeoloji Yük. Müh.)’in katkılarıyla hazırlanan raporda Torbalı’ya da yer veriliyor. Son yüzyılda İzmir fayı, Gülbahçe fayı, Manisa fayı, Dağkızılca fayı ve Seferihisar fayı deprem üretti. 1928 Torbalı depremi İzmir ile ilgili her araştırmada bir kez daha gözler önüne serilirken, ilçenin sadece kerpiç evlerin bulunduğu o dönemde bile ağır hasara neden olmuş bir depremin günümüzde tekrarlanmasının ilçede tamiri zor olan hasarlara yol açacağına kesin gözüyle bakılıyor. Uzmanlar 87 yıldır sessiz olan Dağkızılca fayının yeniden harekete geçmesinden endişe ediyor.

1928 KABUSUNU YAŞATAN FAY

ILÇEMIZE 87 yıl önce deprem kâbusunu yaşatan Dağkızılca fay hattı, Kemalpaşa ilçesi güneyi ile Torbalı arasında 27 km uzunluğundadır. Gediz grabeni sistemine bağlı sağ yönlü doğrultu atımlı bir transfer fayıdır. Kabaca birbirine paralel üç parçadan oluşur. En batıda Karaağaç-Menderes arasındaki bölümü morfolojik çizgisel, Kurudere-Ayrancılar arasında kalan 20 km uzunluğundaki bölümü ise diri faydır. Fayın bu bölümü iki parçadan oluşur. Kurudere-Kırıklar köyleri arasında 13 km uzunluğundaki fay hattı, doğu ucunda 35 derecelik bir büklüm yaparak Gediz grabeni sıyrılma fayına birleşir. Faya paralel vadilerde erozyon süreçleri etkindir. Vişneli ve Kırıklar köyleri arasında fay sarplıkları belirgindir. Vişneli-Ayrancı arasındaki fay parçası ise 13 km uzunluğundadır. 1928 depreminin Dağkızılca fayından kaynaklandığı ancak, hasar dağılımında yerel zemin koşullarının belirleyici olduğu sonucuna varılmıştır.

YÜZYILIN EN BÜYÜK DEPREMİYDİ

Torbalı’da 31 Mart 1928 Cumartesi günü saat 02.27′de meydana gelen 6,5 büyüklüğündeki depremde, ilçe ve çevresinde 2 bin ev yıkılmış, 50 kişi yaşamını yitirmişti. Yaşanan sarsıntı bütün Batı Anadolu’da hissedilmiş, artçılar iki ay kadar sürmüştü. Depremden en çok Yazıbaşı, Çapak, Tepeköy ve Torbalı etkilenmişti. Tepeköy’de tren rayları üzerinde çöküntü meydana gelmişti. Çaybaşı, Eğerci, Arapçı ve Tepeköy’deki kuyu ve kaynaklarının su debisi değişmişti. Hükümet Konağı ile dispanserin duvarlarında çatlaklar ve yarılmalar meydana gelmişti. Ertuğrul Camii’nin kıble duvarı saçak tarafından ayrılmış, minare yarılmış ve eğilmişti. Binlerce vatandaş evsiz kalmıştı.