Adam sakal tıraşı için berbere girmiş…

“Sinek kaydı” demiş…

“Ama pırıl pırıl olmalı yüzüm…”

“Tam yerine geldiniz” demiş berber…

Hemen ordaki çekmeceye uzanmış.

“Şu tahta topu yanağınızla dişlerinizin arasına koyun. Hangi tarafı tıraş ediyorsam, o tarafa… Cildiniz gerilir, tek kıl izi kalmaz…”

Adam topu ağzına sokmuş. Tıraş başlamış… Adam gerçekten ilk defa bu kadar yakın tıraş hissetmiş ama, merak da etmiş. Gargara eder gibi bir sesle sormuş…

“Ya topu yutarsam ne olacak?..

“sorun yok” demiş berber. “Herkesin yaptığı gibi, yarın geri getirirsin!..”

Berberlerimiz…

Dünyanın en eski zanaati

Erkeklerin, saç sakal tıraşı oldukları mekanlar…

Hatta eski berberlerin diş çekimi yaptıkları da söylenir.

Benim çocukluğumdaki berberlerde sakal tıraşı jilet takılmadan kullanılan usturalarla yapılırdı. Her tıraştan sonra berberlerin hemen yanındaki duvara asılı olan deri bir kayışa sürttürülerek ustura temizlenirdi. Sakal tıraşının bitiminde müşterinin yüzü, “berber tası” tabir edilen bir kapta yıkanırdı.

Berber, müşterisinin yüzünü kolonya ile sildikten sonra alnını, ensesini, hafifçe masaj yaparak ferahlatırdı.

Saç tıraşı şimdilerdeki gibi değişik modellerde yapılmazdı. Elle çalışan saç kırkım makinaları ile ya “kabak” ya da “alaburus” tabir edilen saç tıraşı yapılırdı.

Sakal tıraşı yapılan usturalar, şimdiki jiletli usturalar kadar keskin değildi. Tıraştan önce ispirto dolu bir kabın içine daldırılarak sterilize edilirdi. Tıraş esnasında yer yer kesikler olurdu. Kesilen yerler “kan taşı” tabir edilen bir taş sürülürdü.

Berber Temel de bir gün Dursun’u tıraş ediyormuş…

İçeriden çıkmayan ve sürekli arayış içinde olan kedi Dursun’un dikkatini çekmiş ve sormuş:

-Temel ha bu kedi berberliği çok merak ediyor galiba.

-Yok be Dursun, arada kulak burun kesiyorum da onu bekliyor.

Evet, ufak tefek çizikler de olsa tıraş tamamlanır, kolonya pudra faslından sonra saçlar taranır ve “sıhhatler olsun” denilerek koltuktan kalkılırdı.

“Tıraş” denilince akla hep saç sakal tıraşı gelir.

Oysa “tıraş” kelimesinin bir anlamı daha vardır, “yalan söylemek.”

Hani siyasilerimizin çok söyledikleri…

Hani evin küçük oğlu, kapıdan giren misafire:

“Amca, senin adın Süleyman mı?”

“Evet yavrum”

“Berber misin?”

“Hayır, niye sordun?”

“Babam, pencereden seni görünce, Süleyman tıraşa geliyor” dedi de…

Berber salonları, sadece tıraş yapılan mekanlar değildir.

Siyasetin nabzı oralarda atar…

Mahallenin sorunları oralarda tartışılır…

Mahallede olan bitenleri oralarda duyarsınız, öğrenirsiniz…

Kiralık ev arayan, adres soran, birisini arayan, oralara uğrar…

Erkek çocukları berbere gidip gelmeye başlayınca, delikanlı olduk diye hafiften efelenmeye başlarlar.

Bir Erzurum’lu İstanbul’da ilk defa gittiği berbere, “Ben Dadaşım, köpüğe gerek yok!.. Kuru tıraş et!..” der.

Tıraş biter, adam berberin şaşkın bakışları arasında parayı öder ve gider!..

Biraz sonra o civarda “Dadaş Ali” diye anılan Erzurum’lu bitirim gelip koltuğa oturunca, berber biraz önce bir Erzurumlu müşterisinin sabunsuz, köpüksüz tıraş olduğunu anlatır.

Dadaşların neden böyle tıraş olduklarını sorar!..

Dadaş Ali, “Erzurumlular sert erkeklerdir de ondan” der.

“Ben İstanbul’a gelince etrafa uydum. Ama madem öyle, bugün beni de köpüksüz tıraş et!..”

Berber, Dadaş Ali’nin sakalını köpüksüz tıraşa başlar!..

Başlar ama, her sürtmede acıdan, Dadaş’ın gözlerinden yaşlar gelir. Dişini sıkıp, dayanmaya çalışır ama öbür yüzüne gelince sıra “Kardeş be!..” der, berbere “Sen bu tarafı köpükle gene… Aslında, ben zaten Erzurum’un içinden değilim!..”

Laf berberlerimizden açılmışken Yazıbaşı’nın hakkın rahmetine kavuşmuş eski berberlerinden, Berber Hüseyin, Berber Bekir, Berber Yunus, Berber Ahmet, Berber Ali akıbetini bilemediğim Berber Bedri’yi saygıyla anıyorum.

Tıraş olacaklara, “Başını acemi berbere teslim eden pamuğu cebinden eksik etmesin,”

Tıraş olanlara, “sıhatler olsun” diyor,

Berberlerimize de “Hayırlı işler, bol kazançlar” diliyorum.

Tekrar buluşabilmek umuduyla esen kalın.