Ögrencilerimiz yorgunluklarin birakildigi, uykuyla, keyifle ve eglenceyle yeni enerjilerin kazanildigi bir tatili geride birakti.Yeni bir dönem, yeni programlar, yeni dostluklar, yeni anilar toplama ve yeni serüvenler yasama sürecidir ayni zamanda.
Ikinci dönem ögrenci ve ögretmenlerimiz için biraz da stresli bir dönemdir. Asagida analizini yaptigimiz konular basariyi ve ögrenci ile ebeveynleri arasindaki iletisimi de kolaylastiracaktir.

Aileler nelere dikkat etmeli?

Yeni dönemde tatilin verdigi rahatligin hemen ciddi bir disipline dönüsmeyecegi bilinmelidir.Etkin iletisim kurmaya özen gösterilmelidir. Bunun için de zaman ayirmali ve ayaküstü konusmak yerine oturarak ortak plan ve kararlar olusturulmalidir.Bu konusmalarin içerigi ve planlama her yas grubu için degisecektir.

Ortaögretim yönetmeligindeki degisiklikler

Genel olarak okul sürecindeki anne-baba desteginden söz ediyoruz fakat her yas döneminin farkli özellikler tasidigi ve ihtiyaçlarinin farkli olacagi göz önünde bulundurulmalidir. Örnegin, bu yil Milli Egitim Bakanligi’nca (MEB) Ortaögretim Kurumlari Yönetmeligi’nde, degisiklikler yapildi. Basari puani 45 idi ve 50 puana yükseltildi. Ders yili sonunda ögrencinin, herhangi bir dersten basarili sayilabilmesini saglayan puanlar yeniden belirlendi.Ayrica ortaögretim kurumlarina devamzorunlulugu getirildi. Artik özürsüz devamsizlik 10 günle sinirli tutuluyor. Bu degisiklikler hakkinda bilgilenmek çocuklarini yeni düzenlemelere uyumu konusunda yönlendirmeleri uygun olacaktir.

SBS ve YGS kaygi ve stresi artirabilir

Seviye Belirleme Sinavi’na (SBS) girecek ögrenciler ile lise son sinifta olan ve Yüksek Ögretime Geçis (YGS) sinavina girecek ögrenciler için farkli yaslarda olsalar da ergenlik dönemi özellikleri ile birlesen bu sinavlar kaygi ve stres kaynagi olabilecektir. Bu nedenle ek destekler gerekebilmekte, dinlenme ve beslenme konularinda ailenin bütününü ilgilendiren destekler gerekmektedir.

Çocugun ya da gencin kisiligi ve aile dinamigi

Okul süreci ve yas özellikleri dikkate alinmakla birlikte çocugun ya da gencin kendi kisilik özelligi ve her ailenin de kendi dinamikleri göz önünde bulundurulmalidir.Genel olarak dikkat edilecek seylerin basinda toplu yasam alani oldugu için okulda hastaliklardan korunmada bireysel tedbirler yeniden çocuga ya da gence hatirlatilmalidir. Hijyen kurallarina dikkat etmesi konusunda uyarilmalidir.Uyku düzeninde okul saatleri ve yeterli uyku konusuna özen göstermesi için yardimci olunmali, büyüme, gelisme ve uyku etkilesimi hakkinda bilgi verilmelidir.Güne sifir enerjiyle baslamasina engel olacak bir kahvalti düzenegi için özen gösterilmelidir.

Isbirligi yapabilme

Bütün bunlar yapilirken çocuk ya da gencin bu düzenlemelere kendi düsünce ve uyum potansiyelini katmasi planlama asamasina katilmasi uygulamayi da mümkün kilacaktir.Ortak degerlendirme ve planlama da isbirligine dikkat edilmelidir. Anne ve babasiyla birlikte önündeki süreçte nelere öncelik vermesi gerektigini, nelere dikkat edecegini planlamak çocuga çok sey kazandiracaktir. Bunlardan bazilari: Kapasitenin artirilmasi.Anne babanin o yaslardayken neler yaptiginin ögrenilmesi.
Zorluk veya eksikliklerin giderilmesinde yeni seçeneklerin kesfedilmesi.Yeni fikirlerin olusturulmasi. Çocuk için; kendisi ile ilgili yanlislari görüp yeniden programlama sansi oldugunu bilmek kendi hayatini ve hedeflerini kavramasina hatta gelistirmesine örnek olacaktir.

Yakinlasma ve engeller

Yeni dönem baslangicinda ilgi ve dogru destek için her çocuga zaman ayrilmali sürece uyumuna katki saglanmalidir.Genellikle sorun varsa olumsuzluk üzerinden bu neden böyle oldu, eksikler nelerdi, nasil düzeltirsin çerçevesinde çocukla görüsmek egilimi yaygindir. Diger türlü; “Zaten sorun yok, basarili bizim çocuk” ifadesiyle rahat davranilmaktadir. Oysa her çocugun desteklenmeye ve is birligine ihtiyaci vardir.

Adil ve gerçekçi degerlendirme

Degerlendirme yaparken olumluluklar dikkate alinarak basari takdir edilmelidir.Önceki dönemde gösterdigi olumlu davranislari, akranlariyla iyi iliskileri, okul uyumu, disiplinli ve bagimsiz olma gibi gelisimsel tutumlari alti çizilerek desteklenmelidir.
Karnede olumsuz notlar varsa ailenin kendi desteginin niteligini sorgulamasi en az çocugun sürecinin degerlendirilmesi kadar önemlidir. Genellikle de bu iki gidis birbirine paralel veya yakin etkilesim içindedir. Eksiklikler, aksakliklar için sadece çocuk sorumlu tutulmamalidir. Önemli olan toparlanma sürecinin iyi planlanmasi ve destek verme konusunda tutarli bir yol izlenmesidir.

Profesyonel destek

Aile yardimci ve destekleyici olmakta yetersiz kaldigini düsündügü durumlarda rahatlikla profesyonel destek kosullarini arastirabilmelidir. Özellikle konsantrasyon, verimli ders çalisma, algi gelisimi, sinav kaygi ve anksiyetesi gibi durumlar ergenlik dönemi sorunlariyla birleserek çocuk için zorlayici olabilir. Gereksiz zaman kaybi ve yorgunluk stres ve kaygi düzeyini de olumsuz etkileyeceginden profesyonel destek almak konusunda kosul yaratilmasi önemlidir.Çocugun basarisi ile ilgilidegerlendirme yaparken planlamada ve program olusturmada durumunu gelistirebilecegine olan inanç ve güveni yansitmak önemlidir. Çocuga eksiklikleri giderebilecegini söylemek, deger verdigini, önemsedigini hissettirmek rahatlaticidir. Kaygi ve gerilimi de azaltacaktir.

Inanmak ve güvenmek

Karnesinde kirik notlarin olmasi çocugu basarisiz yapmaz. Aileyi de yetersiz yapmaz.Çocugun kisiligine ya da ailenin bütünlügüne dair zedeleyici ifadelerden kaçinilmalidir. Bunun yerine eksikliklerin fark edilip isbirligi yapilacagi bir sürecin ipuçlari olarak degerlendirilmelidir. Çocuk ya da gencin fark edilmeyen baska sorunlari var midir? Ailenin yönlendirme, izledigi destek yöntemleri ve ilgilenme yaklasimlari yeterlimidir?Ailelerin çocuklariyla iletisiminde temel olan olgular var: Inanmak ve güvendigini ifade etmek. “Senin yapabilecegine inaniyorum bunu da denemeyi düsünür müsün? Yarari olur düsüncesindeyim” gibi eklemeler daha dogru bir yaklasimdir. “Bunu yaptin mi, sunlari unutma” gibi hatirlatmalar “talimat” niteliginde olacagindan uygulama istegi yerine itiraza ve kizginliga neden olabilme riski barindirirlar.

Filkulagiyladinlemek

Aslinda çocugu dinlemek, kendi basina ebeveynlere ipuçlari verecektir. Anne ve babalar çocuklarini büyük kulakla ve filkulagiyla dinlemelidir. Küçük kulakla dinleme: Gerçekte dinlemeyip dinliyormus görünmektir. Kulak asmadan öylesine duymakla es anlamlidir. O nedenle tercih edilmemelidir.Bilinmelidir ki: Çocuklari anlamayi onlari dinlemek ve duyabilmek saglar. Zaten bir çocugun sürekli yarar görecegi rehberleri anne ve babalaridir. Çünkü hayatlarinin her asamasinda birlikteler. Bu yöntemleri kullanmak, sorularla durumu anlamaya çalismak, iyi dinlemek anne ve babalarin kolaylikla yapabilecekleri ve giderek gelistirecekleri tutumlardir.

Her çocugun özel oldugu gerçektir

Baskasinin saatlerce çalistigi konuyu iyi dinleyerek ögreniyor olabilir. “Isitsel algisi” yüksek olan bir çocuga: ”Ne çabuk bitirdin yalan söylüyorsun. Dön dersinin basina” yaklasimi kirici olabilecegi gibi haksiz bir tutum da olacaktir. Çocugun ya da gencin kendine has bir algi ve ögrenme hizi bulundugu bilinmelidir. Burada önemli olan çocugun algi sisteminin dikkate alinmasidir. Temsil sistemi olarak hangisini kullaniyor? Isitsel mi, görsel mi ya da dokunsal mi? Temsil sistemine uygun bir çalisma programi için neler düzeltilerek zaman kazandirilabilir. Dinlenme ve eglenmeye mutlaka zaman ayrilmalidir ve bunlarin süresi zamani ne olacaktir bunlar
Önemli bir nokta da çocuga sadece basarili olursa deger ve sevgi görecegini düsündürecek yaklasimlardan kaçinmaktir. Çocugun öfke, kaygi ve gerilimini artiracagi, öz degerini ve duygularini zedeleyecegi için özellikle dikkate alinmalidir.
Desteklerken yol bulmasina yardimci olunmali, buldugu yollarin arti eksilerini tartisarak netlestirmesine veya gelistirmesine yardimci olunmalidir.

Son Söz

Unutulmamalidir: “Basariya giden yolda en önemli faktör isbirligidir. Aile içinde bu isbirligi yalniz verimi degil sevgiyi de çogalticidir.”