BIRINCI dönemin son günlerinde, karneler gündeme geldiginde, velilerinin karne notlarini, baska ögrenci arkadaslarinin notlariyla kiyaslayacak olmasindan yakinan ögrencilerimize sahit oldum. Ders basarilarinin veya basarisizliklarinin baskalariyla karsilastirilmasindan hakli olarak rahatsizlik duyuyorlardi. Velilerimiz, bu anlayisin egitim açisindan son derece yanlis oldugunu, aslinda gençlerin sadece kendileriyle kiyaslanmasi gerektigini bilmelidir. Her ögrenci, kisilik olarak basli basina bir deger ifade eder. Onun kisilik özellikleri, insani degerlere, millî, manevi, ahlaki degerlere bagliligi, sayginligi, hayat anlayisi, azimli, kararli olusu, mücadeleci bir ruha sahip olusu vs. önemli kriterlerdir. Sadece ders basarisi, onu tanimak açisindan yeterli bir ölçü olamaz. Hem sonra baskalarindan üstün olmak önemli degildir. Asil üstünlük, dünkü hâlimizden üstün olmamizdir. Eger kendimizi dünkü durumumuzdan üstün görebiliyorsak, dagarcigimiza her gün yeni bir seyler ekleyebiliyorsak asil üstünlük odur. Peygamber Efendimiz de bir hadisinde “Bir günü diger gününe esit olan mümin ziyandadir” buyurmustur. Zaten “inkilapçilik” da her gün kendini yenilemeyi, sürekli bir gelisme içinde olmayi gerektirir.
* * *
Velilerin veya aile büyüklerinin “Biz sizin yasinizdayken…” diye baslayan ögütleri, elestirel yaklasimlari, gençler üzerinde olumsuz etkiler olusturmaktadir. Onlari, en az otuz yil önceki sartlara göre degerlendirmek son derece yanlistir. Insanlar, yasadiklari dönemin sartlarina uygun bir donanima sahip olmalidir. Aile büyükleri, ögrenim çagindaki evlatlarindan kendi gençligindeki gibi tutum ve davranislar beklememelidir. Bu durum, o delikanliyi, yirmi otuz yil öncesine götürmek olur. Hâlbuki insanlik sürekli gelismektedir. Bilim, sanat, teknoloji, fen sürekli gelisme kaydetmektedir. Ögrencilerimiz, bu gelismelere ayak uyduracak bir tarzda egitilmelidir. Hz. Ali’nin su sözü çok manidardir: “Çocuklarinizi kendi çaginiza göre degil onlarin yasadiklari veya yasayacaklari çaga göre yetistirin.”
* * *
Aile ziyaretlerinde, çocuklarinin okul durumlari gündeme geldiginde, anne babalarin genellikle “Matematik dersi nasil? Deneme sinavlarinda, Matematik’ten kaç net çikariyor?” seklindeki degerlendirmelerine, sanirim siz de sahit olmussunuzdur. Matematik dersi elbette önemlidir. Ancak “Matematik’ten basarili olan ögrenci iyi, basarili, süper bir ögrencidir.” tarzindaki bir yaklasim yanlistir. Bir ögrenci, sosyal bilimlerde, sporda, müzikte, el sanatlarinda veya baska alanlarda da basarili olabilir. Nitekim mesleki egitimde, bu durumun canli örnekleriyle birçok defa karsilastik. Atölyede, uygulamali derslerde kendini asan, mükemmel performans gösteren, el sanatlarinda son derece basarili olan bazi ögrencilerimiz, ayni performansi kültür derslerinde gösteremiyorlardi. Yetenekler farklilik arz eder. Bu, dogal karsilanmasi gereken bir durumdur.
* * *
Akademik basariyi, ders basarisini önemseyenler için anlatilan meshur kissayi sanirim hatirlarsiniz. Bir zamanlar, bir baba, davranislarinda tutarsiz olan, nerede nasil konusulacagini bilmeyen, insani degerlerden habersiz, saygisiz ogluna sürekli olarak “Oglum sen adam olamazsin.” dermis. Oglu, okullarini basariyla bitirmis. Akademik açidan çok basariliymis. Söz temsili, kaymakam olmus.
Babanin sözlerini hatirliyorsunuz: “Oglum, sen kaymakam olmussun ama adam olamamissin.” Aslinda önemli olan “adam” olabilmek, insan olabilmektir. Egitimde amaç, bilgili, kültürlü, donanimli ve insani degerlere sahip bireyler yetistirmek olmalidir. Ancak gençlerimizin sadece ilim sahibi (âlim) olmasi yeterli degildir.
Onlarin irfan sahibi (arif) olmasi gerektigi hususu da önemsenmelidir.
* * *
Ögretmen, veli ve ögrenci… Bu üç ögeden olusan sacayagi, egitimin temelini olusturmaktadir.
Ögretmen, ögretmesi gerekenlerin; ögrenci, ögrenmesi gerekenlerin; veli, ögrenciden ve ögretmenden beklentilerinin bilincinde olursa egitim sistemimizin problemlerinin büyük ölçüde çözülecegi kanaatindeyim. Egitim çagindaki gençlerimizin dimaglari müspet bilimlerle süslenirken gönül dünyalari da ihmal edilmemelidir. Hem âlim hem de arif olan nesillere çok ihtiyacimiz var.