ÇEVRE ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan 67 maddelik torba yasa taslağı imar hakları ve kentsel dönüşüm alanlarında önemli değişiklikler getiriyor. Yeni düzenlemeye göre 6306 sayılı yasa kapsamında afet riski altındaki alanlar, kentsel dönüşüm alanları, jeolojik açıdan sakıncalı bölgelerdeki gayrimenkuller sertifikalandırılarak menkul değere dönüştürülecek ve bu sertifikalar oluşturulacak imar borsasında alınıp satılabilecek. Yine imar planı kararlarıyla kişilerin gayrimenkul hisselerindeki değer artışı menkule dönüştürülerek transfer edilebilecek. İnzem Yapı Denetim’in sahibi Deniz Baran Çelik, torba yasa taslağındaki düzenlemeleri hakkında açıklamalarda bulundu.

SERTİFİKA VERİLECEK

Düzenlemenin bir imar borsası oluşturulması ve bu borsanın piyasa kurallarına göre işletilmesi esasına dayandığını belirten Çelik, “Kentsel dönüşüm uygulamalarında yapılan kamulaştırmalarda kamu idareleri vatandaşlara tapu niteliğinde olmayan sertifikalar vererek gayrimenkul haklarını menkule dönüştürecek. Yasa taslağında belirtilmemiş olsa da gayrimenkul hakları yerine verilen bu sertifikaların uluslararası piyasaya sürülmesi dahi söz konusu olabilecek. Vatandaşların haklarının riske atılması söz konusu” dedi.

‘RİSK VAR’

Yasa taslağına göre kamu idareleri bir alan için imar planı veya plan tadilatı yaptığında oluşan değer artışının yüzde 40’ının kamuya aktarılmasının öngörüldüğünü kaydeden Çelik: “Bu payın ödenmesi için tapu ipotek altına alınacak. Vatandaşın mali durumunun bu payı karşılamaya uygun olmaması halinde, mülkiyet hakkı yine bir sertifika haline getirip imar borsasına aktarabilecek. Kamu idaresi imar planı yaptığında, bir alanı kamulaştırdığında, bir binayı riskli yapı ilan edip yıktığında vatandaşların hakkını menkule dönüştürebilecek. Dolayısıyla tapu güvence olmaktan tamamıyla çıkıyor. Vatandaşın hakları imar borsasında risk altına giriyor” dedi.

BAKANLIĞIN YETKİLERİ GÜÇLENDİRİLDİ

Torba yasa taslağının kentsel dönüşüm karar ve projelerini hızlandırmak ve merkezileştirmek amacıyla gündeme getirildiğini belirten Deniz Baran Çelik, torba yasa taslağındaki pek çok düzenlemenin yerel yönetimlerin yetkilerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na aktarıldığını belirtti. Çelik, taslaktaki diğer düzenlemeleri ise şöyle yorumladı: “Torba yasa taslağına giren Bakanlık tarafından yapılacak mekansal strateji planları ile yerel yönetimlerin planlama sürecinin dışına atılması taslakta güçlendirildi. Yerel yönetimler planlama sürecine bağlı olarak 30 gün içerisinde yapılara ruhsat ve iskan vermemesi halinde bu belgeler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlükleri tarafından verilebilecek. Daha önce afet riski altındaki alanlar ile kentsel dönüşüm alanı kararlarıyla ruhsat ve iskan haklarında bakanlık yetki sahibi olmuştu. Bu taslakla bütün alanlarda Bakanlık yetki sahibi oldu. Ayrıca, plan yapma yetkileri de Bakanlığa bağlandı” diye konuştu.

TEKNİK MÜŞAVİRLİK KURULUŞLARI GELİYOR

İmar planları yapıldığında oluşan değer artışının yüzde 40’ının kamuya aktarılmasının öngörüldüğünü ifade eden Çelik: “Bu yüzde 40’lık payın yüzde 70’i Çevre ve Şehircilik Bakanlığına kalan yüzde 30’u ise Büyükşehir Belediyesi kapsamındaysa ilçe ve büyükşehir belediyesi tarafından bölüşülecek. Ancak imar planı Bakanlık tarafından yapılmışsa bu değer artışının tamamı Bakanlığa kalacak. Yapı denetimi kuruluşları yerine, kadrosu mimar ve mühendislerden oluşan teknik müşavirlik kuruluşları kurulacak. Bu kuruluşlar yıkım işleri, proje denetimi ve yapı denetiminden sorumlu olacak; riskli yapı tespiti ve yıkım raporu hazırlanması işlerini üstlenecek” şeklinde konuştu.

GÖKHAN YALKALK