ÖNCE tarihten bir yaprak… İkinci Dünya Savaşı yılları… ErwinRommel komutasındaki Alman ordusuile Montgomery komutasındaki İngiliz ordusu Kuzey Afrika’da kapışıyorlar. (Elbette ki, petrol kaynakları için) Almanlar fena halde lojistik sıkıntısı yaşıyorlar. İngilizlerin böyle bir problemi yok. Zaten kısıtlı imkanlara sahip olan Alman ordusu zor günler geçiriyor. Ama bu kritik muharebenin sonucunu tayin eden unsur sanıldığı gibi lojistik meseleler değil. Alman askerlerinin hijyen koşullarına yeterince riayet etmemesi muharebenin sonunu tayin eden unsurlardanbirisini teşkil ediyor. Muharebe sürecinde Alman askerleri tuvalet ihtiyaçlarını gidermek için uçsuz bucaksız çölleri kullanıyorlar. Tuvaleti gelen bir asker rast gele bir yere çömelip, ihtiyacını gideriyor. İngiliz ordusundaysa durum tamamen farklı. İngiliz askerleri de tuvalet ihtiyacını çölde gideriyor. Ama almanlar gibi yapmıyorlar bu işi. Önce kürekle bir çukur kazıyor ardından da bu işe uygun bir tenekeyi klozet niyetine bu çukurun üzerine yerleştiriyorlar. İşlerini bitirdikten sonra da çukurun üzerini kumla kapatıyorlar. Tıpkı kediler gibi. Neticede tuvaletlerini gelişigüzel açık alana yapan Alman askerleri tifüs gibi belalı hastalıklara düçar oluyor. Çünkü çöldeki dışkılara konan sinekler daha sonra askerlerin yiyeceklerine konarak onlara mikrop bulaştırıyor. Sırf bu yüzden binlerce alman askeri savaş dışı kalıyor. Ve El Alameyn’deki son muhabereyi Montgomery komutasındaki İngilizler kazanıyor. Düşmanlarına karşı uyguladığı birbirinden ilginç savaş hileleriyle meşhur Alman komutanı (Çöl Tilkisi )Rommel, tuvalet sorununu göz ardı etmenin bedelini pahalıya ödüyor. Bu tarihi anekdotu burada bırakıp Torbalı’ya sıçrayalım.

PORTATİF TUVALET ŞART

Bilindiği üzere tarımsal faaliyetler bu ilçenin ekonomisinde önemli bir yer tutuyor. Benim bu yazıyı yazdığım ve sizin bu yazıyı okuduğunuz şu sırada bile binlerce kişi domates tarlalarında hasat telaşında. Domates tarlalarında çalışan işçilerinse çok önemli bir eksiği var: Tuvalet. Geçenlerde bir arkadaşımızın daveti üzerine onun ovadaki tarlasına gittim. Biz ayaküstü muhabbet ederken yaklaşık 40 tarım işçisi domatesleri toplamakla meşguldü. Arada bazı işçiler, bizim tarlanın hemen bitişiğindeki mısır tarlasına girip çıkmaktaydılar. Arkadaşa işçilerin neden o mısır tarlasına girdiğini sorduğumda bu gayet sıradan bir şeymiş gibi “Tuvalet için” yanıtını verdi. O kırk işçi belki 5 belki 6 gün tuvalet niyetine o mısır tarlasını mı kullanacaklardı? “Evet” dedi arkadaşım, “Bu her yerde zaten böyle.” Bu tarım işçilerine reva görülen muameleye mi üzülsem yoksa o mısır tarlasının sahibine mi üzülsem bilemedim. Tarlanın kıyısına portatif bir tuvalet kondurmak çok mu zor? Acı ama gerçek! Torbalı’nın tarlalarında yaz kış aynı manzaralar yaşanıyor. Kışın pırasa toplamaya giden işçiler de, yazın domatese gidenler de tuvalet ihtiyaçları için bitişikteki tarlaları kullanıyorlar. Çarnaçar… Ziraat Odası, İlçe Tarım Müdürlüğü ve ilgili kurumların bu konuda bir projehazırlayıp uygulaması gerekiyor. Çiftçiler için büyük ölçekli arazilerde işçilerin kullanacağı tuvaletler yapmak zorunluluk haline getirilmeli. Hem çevre hem de insan sağlığı için bu şart.