“Ben böyle durup bakmayacaktim
Islam’i uyandirmak için haykiracaktim
Gür hisli gür imanli beyinler cosar ancak
Zaten ben uzun boylu düsünmekten uzaktim”
Mehmet Akif Ersoy

Islami uyandirmak…
Bir asra mal olan ama bir türlü yeterince basari ele edilemeyen bir ideal..
Bati dünyasinda sanayi atilimiyla baslayan, sömürge çaginin tarumar ettigi cografyalardan yükselen bir seda…
Islami uyandirmak ve yesil sancagin altinda toplanip asrin ezici, tahakkümcü güçlerinin boyundurugundan kurtulmak..
Afganistan’dan, Hindistan’a; Misir’dan Anadolu’ya kadar kimi sair,mutasavvif ve politika adamini pesinden sürükleyen büyük mefküre…
Ne zaman Mehmet Akif’in Safahat’indan pasajlar okusam karsimda yirminci asrin net bir fotografini bulurum.
Bu fotografta, Islam dünyasi olarak tabir edilen cografyanin bati karsisindaki hezimetinden,uyusuklugundan, hissizliginden ve adamsizligindan yansimalar vardir.
Bu fotograf topyekün bir çaresizligin ve yalnizligin izlerini tasir..
Ve Islam’i uyandirmak Akif ve onun yolundan gidenler için biricik kurtulus reçetesi mahiyetindedir.
Islami uyandirip bati medeniyetinin ulastigi seviyeyi yakalamak ve sömürgeciligin boyundurugundan kurtulmak…

Akif gibi Islam’i uyandirma sevdalilarinin, yenilmis dogu toplumlarina yanik mersiyeler yazdigi bu cografyada çok derin bir paradoks da yasanmaktadir.
Bu paradoksun adi “Islam’dan kurtulmak” ya da dini, hayatin her alanindan soyutlamak hedefidir.
Ne hazin ve gariptir ki bu idealin de sahipleri tipki Akif gibi bu topraklarin çocuklaridir.

Bu paradoksun bir ucu yanlis algilamalara ve sasi bakmalara dayanmaktadir.
Bati dünyasi karsisinda yasanan maglubiyetlerin sebebinin bizim gerileyisimiz oldugu zannedilmistir.
Oysa ki Dogu dünyasi zannedildigi gibi bati karsisinda gerilememistir.
Sadece yerinde durmus yani ilerleme vasitalarindan ve dinamiklerinden (bunlar ister maddi olsun isterse manevi) yoksun kalmistir.
Öte yandan bati dünyasi yüzyillarin birikimini dogru yönlere kanalize ederek kendine has bir degisim ve dönüsüm olgusu yasamis, bilimselligi ve akilciligi yedegne alarak dünya hakimiyetine uzanmistir.
Ne yazik ki bizim cografyamizda batinin bu ilerleyis dinamikleri tam manasiyla kavranamamistir.
Meseleler açik olarak anlasilamayinca da üretilen çözümler köksüz ve yanlis olmustur.
Bu puslu ortamda Akif gibi kimi simalarin islam dinine kurtarici olarak sarilmalari ne kadar hataliysa öteki cephedeki Islam dininden kurtulma hamleleri de o denli bayagidir.
Bir yüzyildan fazla süren bu paradoksal durumun yankilari bu cografyalarda bugün artarak devam etmektedir.
Yapilmasi gereken sey, dini sosyolojik boyutuyla kabullenip bu meselenin ve dahasi siyasetin uzaginda tutmak, öte yandan özgün bir ilerleme ve kalkinma hamlesi baslatmak olabilirdi.
Modernlesme hamlesiyle batiya kök söktüren Japonya’da o dönem için  “Sintoizmi uyandiralim” ya da “sintoizmden kurtulalim” kavgasinin verilmemesi manidardir.