Partili Cumhurbaşkanlığı ya da tek adam hükümet sisteminde ülke daha baskıcı bir şekilde yönetilmeye başlandı… Sayın Erdoğan’ın parti başkanı mı Cumhurbaşkanı mı olduğunun bilinmesi gerekmez mi? Bu kannıya nereden mi vardım. Partili Cumhurbaşkanımızın açtığı davalardan… Yanılmamak için Google’a baktım. Erdoğan’a hakaretten bir yılda açılan dava sayısı, 80’den sonra cumhurbaşkanlığı yapan dört cumhurbaşkanımıza hakaretten açılan davaların 30 katına denkmiş. Kenan Evren döneminde 340, Özal döneminde 207, Sezer döneminde 168, Gül döneminde 248 kişiye cumhurbaşkanına hakaret suçundan dava açılmış. Sayın Erdoğan’a hakaret ettikleri gerekçesiyle bir yılda açılan dava sayısı 26 bin 115’imiş…2021’de yılında yargılanan gazetecilerimizden 10’u tutuklanmış. Basın özgürlüğü konusunda da Çin ve Mısır’dan sonra en kötü üçüncü ülkesiymişiz…
***
Sanatı; duygu, tasarı, güzellik anlatımlarında kullanılan yöntemlerin tamamı veya bu anlatımlar sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılıktır diye tanımlarız.Sanatta sizden öncekileri izlerseniz yaptıklarınız taklitten ileri olmaz. Sanatçı cüret eder, cesaret eder. İsyankardır, kurulu düzene baş kaldırır, devrimcidir, yenilikçidir… Öyle olmazsa coşku ve hayranlık yaratamaz, yeniliklere ulaşamaz.
Aklıma gelen bir olayı paylaşmak isterim… 1937 yılı, İspanya’da faşistler ve cumhuriyatçiler arasında bir iç savaş var. Faşist General Franko yanlıları Güernika adlı bir köyü basarlar, bin altıyüze yakın insanı, hayvanları öldürür, köyü yerle bir ederler. Bu olay Picasso’yu etkiler. Atölyesinde olayı resme döker… 7.76 metre eninde ve 3.49 metre yükseklikteki tabloya bakan faşist bir subay; Picasso’ya “Bunu siz mi yaptınız?” deyince, Picasso; “Hayır, siz yaptınız.” diye yanıtlar… Ülke, “Güerka” tablosu gibidir. Bu tablo geçen yıllarda İspanya hükümetine teslim edildi.
***
Devlet hoşgörüyle, özgürlükçü olarak demokrasi içinde yönetilmelidir. Kinle, nefret söylemleriyle yönetilemez… Laik, demokratik bir ülkede şarkı sözü, bir kıyafet, bir düşünce açıklamasından insanlar ve sanatçılarla yöneticiler mahkemelik olmamalıdırlar. Metin Akpınar, İlyas Salman, Müjdat Gezen, Levent Üzümcü, Sezen Aksu gibi sanatçılar, iletişim uzmanı Seda Kabaş, Uğur Dündar, Yılmaz Özdil gibi gazeteciler bu ülkede zor yetişiyorlar. Keşke Abdi İpekçi, Uğur Mumcu, Aziz Nesin, Ahmet Taner Kışlalı, Tarık Dursun, Necip Hablemitoğlu da sağ olsalardı.
Demokrasilerde basın ve sanatçı toplum adına konuşur. Toplum konuşmalıdır da… Yöneticiler ve siyasi partililer de gerilimi azaltmaya çalışırlar. Sayın Erdoğan’ın gerilimi arttıran bir çok konuşmasına şahit olduk. Söylemeye dilim varmıyor… Ancak sanat ve sanatçıya karşı söylemler ülkemizde ve tüm dünyada yankılanıyor… Tabanını yitiren iktidar dini etkin bir biçimde kullanıp toparlama gayretinde. Tehlikeli bir oyun bu… İslami söylemler laik bir ülkede siyaseten kullanılmaz, kullanılmamalıdır.
***
Söz yazarı, besteci, yorumcu Sezen Aksu beş yıl önce söylediği “Şahane Bir Şey Yaşamak” şarkısında geçen “Selam söyleyin o cahil Havva ile Adem’e” sözleri nedeniyle hedef tahtasına oturtuldu. Sayın Erdoğan; her türlü gerilimden uzak tutulması gereken cami mihrabından Sezen Aksu için kullandığı “Dilini koparırız” ifadesini dini değerlere saygısızlık değil midir? Amaç ‘toplumun dilini koparmak’ ise suskun toplum olmaz! Bu tür söylemleri olan bir ülkede yaşamak ister misiniz?
***
Konuyla ilgili olarak; siyaset bilimci AKP Kurucusu ve Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu şöyle diyor; “İktidar (AKP-MHP), Kuran sureleriyle dalga geçenleri büyükelçi atayıp, ‘Şeytan Ayetleri’ni basmaya kalkanlarla siyasi ortaklık yapıp sonra da dini hassasiyetler üzerinden siyaset yapmakta, bu dini kişisel çıkarlara alet etmekten başka bir şey değildir.”
***
İktidarın sanata ve sanatçıya karşı olduğunu bu konuda taraf olduğunu gördük… Kars’daki “insanlık heykeli” yıkılmasından günümüze dek yaşanan birçok olayda tavrını biliyoruz. Saldırılan, amaçsızca boğazlanmak istenen, doğrudan doğruya insanın özgürlüğü ve onun sonucu olan yaratıcılığıdır. İslami faşizmin yaşandığı Afganistan’da Taliban’ın Buda heykellerini ve diğer tarihi kalıntıları yıktığına, resim, müzik, heykel, sinema vb. sanatları yasakladığına, kadını ikinci sınıf yurttaş olarak bile görmediğine, tanığız. IŞİD’in Irak’ta 3 bin yıllık tarihi turistik yerlerindeli heykel, kabartma ve resimleri yıktığına, yaktığına, sanata saldırdığına tüm dünya şahit… Güzel sanatlar olmazsa özgürlükler yok demektir, laiklik yok demektir, demokrasi yok ediliyor, çağdaşlıktan vazgeçiliyor demektir.
Gazeteci Kemal Can’ın deyimiyle: “Seçim kaybetme telaşındaki iktidar, sokağa çıkacak herkese sopa sallıyor, iş çevrelerine tehditlerde bulunuyor. Bir devlet başkanının bir camiden, değil bir sanatçıya herhangi birine; “dillerini koparacağız!” demesi ve demokratik bir hukuk devletinde böyle bir iddianın karşısında suskun kalınması mğmkğn değildir.”
Ülke baskı altında, gazeteciler yargılanıyor, santçılar susturulmaya, muhalefet yok sayılmaya, meclis işlevsizleştirilmeye çalışılıyor… “Bu gidişin karşısındayım!” diyen herkesin ses çıkarması gereken bir dönemi yaşıyoruz. Ne dersiniz?
Hoşçakalın, dostça kalın.